Bij de foto: Op mijn 32ste verjaardag zat ik thuis in quarantaine. De telefoon ging: “Kijk eens uit je raam”. Daar stond ze … mijn oma, 93 jaar. Uit Amstelveen gekomen naar Amsterdam Oud West om te zwaaien voor mijn verjaardag. Deze zwaai betekende zoveel meer dan vóór Corona .. “Gefeliciteerd, ik hou van je, ik mis je, dikke knuffel ….”. Zo stoer als zij daar stond. En ik zwaaide terug: “Oma, doe je wel voorzichtig, ik hou van jou, het komt goed, wat fijn om je te zien, binnenkort gaan we weer samen dingen doen, nog even volhouden, veel liefs”
De maand november van de tweede golf (2020)
Oktober, november en december 2020. De "Engelse -", "Britse -" of "Delta variant". De Delta variant had de Alpha variant vrijwel geheel verdrongen. De overheid stelde de “gedeeltelijke lockdown” in. Deze werd later “verzwaard”.
Inhoud
Inleiding Opnames en overledenen Afwisselend: persconferenties en media met als belangrijkste onderwerpen: Extra maatregelen bovenop de gedeeltelijke lockdown
Corona Wet Het mondkapje
Europa
Het Nederlandse economische groeicijfer doet het goed
Voorspellingen voor het leven na Corona o.a. voor vakanties en KLM
Geen route naar omscholing bekend
De 'vergeten' sector: kunst
Jongeren meer in de aandacht
Het dagelijkse (over)leven
Vaccinaties in zicht; wantrouwen daartegen
Globalisering opgevat als verantwoording nemen voor de wereld (Latour)
Inleiding: In deze tijd zijn langzamerhand nog veel meer artikelen naar aanleiding van Corona in de media verschenen. De persconferenties zijn veel minder vermanend naar de burgers geworden. Er wordt ook meer begrip getoond voor jongeren. Zoals van meet af aan in deze website al duidelijk was, was er voor bedrijven altijd al veel aandacht. Steeds meer commissies met vertegenwoordigers van wetenschappers en deskundigen zijn gevraagd of ongevraagd advies gaan geven aan de centrale overheid. Nog steeds wordt de kunstsector niet of nauwelijks, officieel: in persconferenties, genoemd. Begrip wordt al helemaal niet getoond. Noch is deze sector vertegenwoordigd in de genoemde commissies. In de media krijgt de sector wel vaak het woord en aandacht. Van een groot aantal van de vele artikelen in de media die gerelateerd zijn aan Corona, vermeld ik, per dag, alleen het onderwerp. Vooral om te blijven informeren welke Corona onderwerpen in de belangstelling staan. Bij een kleiner aantal ga ik dieper op het onderwerp in, zoals voorheen. Daarvoor kies ik vooral artikelen op basis van interviews en artikelen die aansluiten op "Macht en leiderschap" hiervoor (Menu). In de inleiding daarvan zijn ook mijn eigen conclusies uit het voorgaande te vinden.
OPNAMES EN OVERLEDENEN
Updates COVID archief november 2020 van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek):
Minder oversterfte tijdens tweede golf, maar na 9 weken nog steeds hoog. Bovendien houdt de oversterfte tijdens de tweede golf langer aan.
De oversterfte tijdens de eerste golf was na negen weken voorbij.
In de week van 16 tot en met 22 november meldt het CBS 350 meer overlijdens dan verwacht in deze periode.
Ook het RIVM houdt sterftecijfers wekelijks bij: Volgens de data van het RIVM van 12 tot en met 18 november is de sterfte sterk verhoogd in de leeftijdsgroep 65-74 jaar en 75 jaar en ouder. De sterfte was verhoogd in alle regio’s.
De hogere sterfte valt samen met de tweede golf van de corona-epidemie in Nederland. Een aanzienlijk deel van de oversterfte is naar verwachting gerelateerd aan COVID-19.
Opnames en overledenen COVID (RIVM)
28 oktober – 3 november 2020 wk 44
Verpleegafdelingen 1966
IC’s 321
Overleden 435
4 november – 10 november 2020 wk 45
Verpleegafdelingen 1520
IC’s 275
Overleden 565
11 november – 18 november 2020 wk 46
Verpleegafdelingen 1496
IC’s 224
Overleden 479
19 november – 26 november 2020 wk 47
Verpleegafdelingen 1291
IC’s 193
Overleden 422
27 november – 4 december 2020 wk 48
Verpleegafdelingen 1007
IC’s 183
Overleden 406
Krantenkoppen op Zondag 1 november 2020
Ook piloten KLM houden poot stijf. Een gevaarlijk pokerspel
Thuiswerken is niet voor alle sectoren mogelijk
op Maandag 2 november 2020
KLM piloot wapent zich tegen imago “bankier in de lucht”
Waardoor ging het mis tussen Hoekstra, de KLM en de bonden
Onzekerheid over het lot van de KLM als de staatssteun stokt
Minister wint in krachtmeting piloten KLM
Persconferentie door minister-president Rutte en minister De Jonge van 3 november 2020
Rutte: Goedenavond, ik weet niet hoe het u vergaat, maar mijn bloeddruk is elke dag even licht stijgend op het moment dat de besmettingscijfers van het RIVM binnenkomen. Als we op dit moment nuchter naar die cijfers kijken, is het beeld kort gezegd als volgt: Het gaat niet slecht, maar zeker ook niet goed genoeg. De besmettingscijfers moeten sneller naar beneden. In de ziekenhuizen en verpleeghuizen stijgen de cijfers nog altijd door en is het op veel plekken pompen of verzuipen. Door de toenemende druk op de ziekenhuizen betekent dit dat heel veel mensen met andere aandoeningen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Er is alle aanleiding voor extra maatregelen en daar hebben we vandaag dan ook toe besloten. We willen op nog meer plekken en tijdstippen zorgen voor minder bewegingen, minder samenkomsten en minder contacten. Hugo de Jonge zal u zo dadelijk uitleggen waarom dit nodig is. Er komt, bovenop de huidige gedeeltelijke lockdown, een verzwaringspakket, dat morgen, woensdag 4 november, om 22.00 uur ’s avonds ingaat. Die heeft een looptijd van twee weken. Daarna gaan we automatisch terug naar de gedeeltelijke lockdown van nu. Die gedeeltelijke lockdown zullen we tot midden december moeten volhouden. Dat is een moeilijke boodschap, zeker voor de horeca, de evenementensector, de sport.
Het verzwaringspakket voor de komende twee weken bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste: Blijf zoveel mogelijk thuis en vermijd niet-noodzakelijke reizen. Vraag jezelf steeds af: moet ik echt de deur uit of kan het ook anders. Ten tweede: De maximale groepsgrootte buiten gaat van 4 naar 2 personen, huishoudens en kinderen tot en met 12 jaar uitgezonderd. Als je de komende 2 weken met meer dan 1 vriend buiten loopt of in een park zit, kun je daarvoor een boete krijgen. Binnen wordt het dringende advies om thuis per dag maximaal twee, dat was drie, dus maximaal twee gasten te ontvangen. Ook hier geldt kinderen tot en met 12 jaar uitgezonderd. Ten derde: Alle publiek toegankelijke gebouwen en doorstroomlocaties, binnen en buiten, gaan voor twee weken dicht. Het geldt voor de theaters en bioscopen, voor de buurthuizen en verenigingsgebouwen, voor musea en monumenten, voor dierentuinen en pretparken. Belangrijke uitzonderingen zijn de winkels, de kappers en alle andere contactberoepen. Individueel sporten in de sportscholen blijft mogelijk. Groepslessen kunnen niet doorgaan.
Er zijn grote regionale verschillen in besmettingscijfers. Voor sommige regio’s gaan we extra maatregelen klaarzetten, voor het geval de cijfers niet of onvoldoende gaan dalen. Maatregelen die overwogen worden zijn: een avondklok, een verdere beperking van de detailhandel en de mogelijke sluiting van scholen vanaf het voortgezet onderwijs.
In het verlengde van het advies: ‘blijf zoveel mogelijk thuis’, passen we vandaag ook het buitenlandse reisadvies aan. De wereldkaart is nu al bijna compleet oranje of rood. Het dringende advies wordt: reis tot half januari niet naar het buitenland, tenzij het echt noodzakelijk is.
Gerekend moet worden op strenge handhaving van ‘illegale’ feestjes en dergelijke.
Een laatste opmerking is voor een heel andere groep; namelijk jongeren, die in deze tijd extra worstelen met eenzaamheid of depressieve gevoelens. Ook voor mensen met een kwetsbare gezondheid die zichzelf extra streng moeten isoleren. Vandaag wil ik naast al bestaande initiatieven die er al zijn, de oproep doen de komende tijd nog wat meer op elkaar te letten. Want een beetje aandacht en interesse kunnen heel veel betekenen.
Graag geef ik het woord aan Hugo de Jonge.
De Jonge: (Ingekort. Ook laat ik herhalingen van wat Rutte heeft gezegd weg) U denkt misschien: waarom extra maatregelen, terwijl de cijfers lijken te dalen: Het doel dat we sinds dag één hebben: het voorkomen dat de zorg overbelast raakt en het beschermen van onze kwetsbare mensen; dát doel staat onverminderd onder druk. In de afgelopen week werden ruim 64.000 mensen positief getest, dat zijn er veel te veel. In de ziekenhuizen gaat het nog niet goed. Er liggen vandaag ruim 2600 covidpatiënten, waarvan ruim 600 op de IC. Nog elke dag komen er meer nieuwe patiënten binnen, dan er weer naar huis mogen.
De piek is wel in zicht, maar we zijn er nog niet.
Bovendien zien we een aantal verschillen als we de piek in deze tweede golf vergelijken met de eerste: De piek zal wat lager uitkomen. Een ander verschil baart echter zorgen. In de eerste golf namen de opnames weliswaar snel toe. Maar daarna daalden ze ook weer snel. Nu echter gaat die toename dan wel veel langzamer. Maar de verwachting is, dat de afname ook veel langzamer zal gaan. Dat betekent dat er in die tweede golf veel meer mensen in het ziekenhuis komen te liggen. Dat betekent ook meer uitstel van de reguliere ziekenhuiszorg. En dan gaat het echt niet alleen over de knieoperatie, maar al vrij snel ook over de behandeling van hart- en vaatziekten of niertransplantaties die moeten worden uitgesteld. Daarnaast betekent een langdurige golf voor heel kwetsbare ouderen, die eigenlijk een plek in een verpleeghuis nodig hebben, dat zij daar vanwege de overbelasting van verpleeghuizen door Corona, niet tijdig terecht kunnen.
Kortom, de maatregelen die we vandaag extra nemen, die nemen we uit solidariteit met de mensen die werken in de zorg en met de mensen die zorg nodig hebben. Maar ook willen we met elkaar dat er half december weer meer mogelijk is dan nu. We willen Kerst vieren. Ook al is het zeker dat dat anders wordt dan andere jaren. Over twee à drie weken willen we met u delen hoe wij dat voor ons zien.
De komende tijd wordt een kwestie van volhouden. We doen dit voor elkaar. Laten we dat voor ogen houden.
Krantenkop op Dinsdag 3 november 2020
We krijgen nu niet allemaal ineens psychische stoornissen (interview). In het kort:
“Door de coronacrisis zou je wellicht een toename verwachten van het aantal mensen dat in psychische nood raakt. Maar dat is tot nu toe nauwelijks in de cijfers terug te zien”, zegt GGZ-onderzoeker Bauke Koekkoek”. Bauke Koekkoek is lector onbegrepen gedrag en samenleving aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen en aan de Politieacademie. Ook is hij crisisdienstverpleegkundige en epidemioloog. “Corona is een maatschappelijke crisis waar iedereen mee te maken heeft. Maar dat betekent niet dat we nu allemaal psychische stoornissen krijgen”.
Koekkoek inventariseert voor het “LOT-C” de meldingen van mensen die in ernstige psychische nood zijn geraakt. LOT-C is voluit: Landelijk Operationeel Team Corona; een team dat zowel de overheid, als de veiligheidsregio’s en hulpdiensten in de coronacrisis ondersteunt. Ook hij leest en hoort dat schrikbarend veel mensen door Corona mentaal in de knel zouden zijn gekomen. Maar in cijfers, zegt hij, zijn de afgelopen maanden nauwelijks meer incidenten te zien dan in normale tijden. De GGZ is begonnen met het nieuws over “toenemende problemen” de wereld in te helpen. Koekkoek vreest dat daarbij geen verschil is gemaakt tussen tussen echt zware problematiek, waar “individuele gesprekken” helpen en problematiek die ontstaat door ernstig beperkt worden in je gaan en staan. Bij het laatste mankeert het niet zozeer aan ‘individuele therapie’, maar wordt ‘collectiviteit’ gemist, perspectief gemist. De GGZ heeft lange wachtlijsten, maar dat heeft ze altijd al. Bovendien is bij de GGZ minder tijd gekomen voor individuele therapie, door andere werkzaamheden in verband met de Corona uitbraken. Koekkoek kan de tegenspraken tussen cijfers over dit onderwerp en wat hij erover leest en hoort niet anders verklaren.
In zijn team (LOT-C) is juist ontdekt, dat veel minder mensen afhankelijk bleken van ggz dan je zou verwachten. Koekkoek merkt bovendien op, dat voor veel jongeren in normale omstandigheden de druk van de prestaties, het sociaal moeten zijn, enzovoort te hoog is gebleken. Voor hen zou Corona juist weleens ontspanning kunnen geven.
Vervolg krantenkoppen op Dinsdag 3 november 2020
Dreigende zware lockdown voor Rotterdam en omgeving
Sportscholen open theaters en musea dicht In het kort:
Bij de foto: Zangkoor KCOV Excelsior uit Amsterdam komt al sinds maart niet meer bij elkaar: samen zingen is nu uit den boze. Hun uitvoering van de Mattheuspassion in het Concertgebouw ging niet door, die van volgend jaar april is ook al geschrapt. Toch maken zes sopranen iedere maand een wandeling door het Vondelpark ”om de sociale binding te houden”.
De regering is niet transparant over dat theaters en musea (vanaf vandaag) weer dicht moeten en dat sportscholen wel open mogen blijven. Andrea Evers, hoogleraar gezondheidspsychologie in Leiden en lid van de wetenschappelijke adviesraad van de ‘corona-gedragsunit’ van het RIVM, vindt dat de ratio van dit soort besluiten helder moet zijn. Nu hebben ze de schijn van onrechtvaardigheid. Zij vermoedt als ratio erachter, dat nu een goede fysieke gesteldheid door de regering belangrijker wordt gevonden dan theaterbezoek. “Maar zég dat dan ook”. Bij de winkels zullen economische motieven meespelen.
Ook vindt zij, dat de noodzaak, juist nu, van de nieuwe maatregelen niet goed is uitgelegd. Afgelopen Vrijdag nog zei minister de Jonge (Volksgezondheid), dat de besmettingscijfers een afvlakking lieten zien, waardoor nieuwe maatregelen op dat moment onnodig waren.
Krantenkop op Zondag 8 november 2020
Creatieve voorbereidingen van ondernemers van Kerst: Kerst- en nieuwjaarsborrels Die kunnen dit jaar niet doorgaan door corona. Bedrijven zoeken nu naar alternatieven. De evenementenbranche speelt handig op dit laatste in.
Krantenkop op Dinsdag 10 november 2020
Corona schiet gaten in het CV van jongeren (individuele interviews) Korte weergave Ruim 11% van de jongeren is werkloos, bijna twee keer zoveel als begin dit jaar. In februari lag de totale gemiddelde werkloosheid op 2,9%, maar de jeugdwerkloosheid op 6,3%.
Afzonderlijke gesprekken worden gevoerd met drie verschillende jongeren tussen de 21 en 23 jaar. Alle drie hebben een Hoge School opleiding, zijn geheel geraakt in hun dromen, stage en/of werk door de Coronacrisis. De één erger dan de ander door de noodzaak terug naar het ouderlijk huis te moeten en daarbij óók nog door een blessure niet meer te kunnen sporten: “Er zijn heel wat tranen gevloeid”. Maar alle drie zijn ze blijven nadenken en zoeken naar gaatjes op een of andere manier aan de slag te kunnen: al of niet met verdiensten. Dat is ze alle drie gelukt: op een lager niveau dan hun opleiding beloofde, maar wel in het veld van hun interesse, Eén is zich daarnaast aan het omscholen.
Mij (Tessa) valt op, dat zij alle drie van zichzelf zeggen ‘nooit lang bij de pakken neer te gaan zitten’ en goede contacten te hebben met vrienden en/of familie:
Over het belang van het laatste zeggen ze: ‘Je gaat die meer individuele contacten waarderen, in hetzelfde schuitje, “alles goed in perspectief zetten”, 'Feesten mis je dan niet zo’.
En dat ondanks dat gevoel van “paniek” en “je zó machteloos te voelen; alsof je een wedstrijd speelt en de scheidsrechter continu in jouw nadeel fluit”.
Krantenkoppen op Zaterdag 7 november 2020
Piloten KLM in gareel gedwongen
Vrijgevestigde artsen-microbiologen boren goudader aan met coronatesten
Krantenkoppen op Woensdag 11 november 2020
Europese autonomie Korte weergave: Tijdens het presidentschap van Trump en de dreiging van diens buitenlandse politiek, werden de onderlinge banden tussen de Europese landen aangehaald.
Bij de foto: Europese regeringsleiders omringen Donald Trump, onder wiens beleid de EU niets anders kon dan uit de coulissen schuifelen en zoeken naar een eigen plek op het wereldtoneel. Foto NRC Steve Parsons / Getty Images
Na de overwinning van Biden op Trump bestond, vooral in Frankrijk, de vrees, dat die onderlinge banden weer losser zouden worden. “Trump werkte als een soort lijm” voor de Europese Unie (Uitspraak Franse staatssecretaris van Europese Zaken Clément Beaune”. Vooral Frankrijk was leidend in het streven naar ‘strategische autonomie’ voor Europa. Er ontstonden voorzichtige initiatieven voor militaire samenwerking en het Europees defensiebeleid. Trumps keiharde houding richting China voedde daarnaast Europees ongemak over overnames door Chinese bedrijven en oneerlijke concurrentie, en over de sterke afhankelijkheid van Chinese technologie. Hoewel ook ingezien werd dat, zoals Ursula von der Leyen het zegt: “Sommige verschuivingen in prioriteiten en opvattingen dieper zitten dan één politicus”. Met andere woorden: ontwikkelingen spelen zich af in meerdere lagen van de samenleving. "Laten we onszelf niet voor de gek houden”, zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire, nog voor de uitslagen bekend waren. "Wie er ook wint: de VS zijn al heel lang geen vriendschappelijke partner van Europa meer”.
Wil Europa eigenlijk wel terug onder de vleugels van de Verenigde Staten. Zeker in Duitsland, dat traditioneel hechte trans-Atlantische banden koestert, sluimert dat verlangen.
Vervolg krantenkoppen op Woensdag 11 november 2020
Coronavaccin Pfizer in december beschikbaar voor Europa
Koopjesketens profiteren van Corona Ze profiteren in crisistijden van consumenten die meer op hun uitgaven letten. Ze kopen fors meer voordelige onderbroeken, kerstballen en schuursponsjes bij koopjesketens dan vorig jaar. Action, Zeeman en Big Bazar zagen hun omzet tot nu toe ruim 10% groeien.
Fietsen kunnen niet aangesleept worden
Uitstel van de behandeling van ‘gewone’ patiënten.
25 tot 40% van hen worden uitgesteld. Het maakt ze angstig, boos en onzeker.
Preciese aantallen worden niet bijgehouden.
Een sterk Europa is goed voor Amerika (interview) Korte weergave: Een prominent Amerikaanse sociaaldemocraat aan het woord. Europa-expert Dan Baer; onder Obama ambassadeur bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Het valt te betreuren dat Biden niet heel overtuigend heeft gewonnen van Trump. Dat is niet goed voor het klimaat. Daar zal Biden tegengewerkt worden door de Senaat. Maar voor de buitenlandse politiek is Biden veel minder afhankelijk van de senaat. Biden is voor een sterk Europa, voor o.a. een sterkere Europese defensiesamenwerking: Baer: “Dat Europese landen als één blok problemen willen oplossen, heeft met bredere internationale ontwikkelingen te maken en niet met één Amerikaanse verkiezing. Dat maakt de trans-Atlantische betrekkingen gelijkwaardiger”.
De China politiek van Biden en zijn medewerkers is duidelijker, dan die van Europa. China is een ondemocratisch, racistisch land. Daar kun je als democraat geen tussenpositie tegenover innemen. Daarin moet je duidelijk zijn: “Ik begrijp daarom niet waarom Europeanen per se in het midden willen blijven. Dat is noch strategisch, noch autonoom. Europa moet duidelijk zijn. Hoe kun je nu niet kiezen tussen een autoritair, mercantilistisch systeem dat samen met Rusland alles doet om de Europese Unie te ondermijnen”. Je moet wel respect blijven hebben. Dat laatste is waarin Trump ernstig tekortschoot. Respect is noodzakelijk voor stabiele verhoudingen. Die verhoudingen zijn een onmisbare basis bij onderhandelingen. Het is niet de bedoeling China uit de VN te werken, maar wel om coalities te vormen met andere landen, die óók niet willen dat China wereldwijd allerlei normen gaat bepalen. Zoals over de luchtvaart, mensenrechten en een vrij internet. “Als Europa en Amerika samen bedenken welke normen we dan wél willen, is de wereld beter af”.
Er liggen veel dossiers te wachten. Die variëren van geopolitieke kwesties tot het reguleren en belasten van Tech-bedrijven. Het team van Biden zit vol geëngageerde, ervaren transatlantici die niet kunnen wachten om daarmee aan de slag te gaan.
Vervolg krantenkoppen op Woensdag 11 november 2020
Chinezen bouwen brug in Kroatië; Europa neemt 85% van de kosten Korte weergave:
Chinezen bouwen brug in Kroatië; Europa neemt 85% van de kosten Korte weergave: De brug zal deel uit gaan maken van de 'Nieuwe Zijderoute'. De bouw is in handen van een Chinese bouwmaatschappij.
De 2,4 kilometer lange Pelješac-brug moet de provincie Dubrovnik-Neretva verbinden met de rest van Kroatië. Dubrovnik is voor veel Kroatiërs op het vaste land, de enige grote stad, met belangrijke voorzieningen, in de buurt. Het is ook een bekende toeristenstad. De brug biedt die inwoners van Kroatië en andere reizigers, o.a. de vele toeristen, grote tijdwinst.
Om er te komen moet nu 20 km door Bosnië-Herzegovina gereden worden met vaak oponthoud doordat er nu vier paspoortcontroles zijn. Bosnië Herzegowina maakt geen deel uit van de EU. De reistijd kan variëren van een half uur tot een paar uur in toeristisch drukke perioden.
Dat is ook de reden dat de Europese Unie 85% van de kosten overneemt.
De Europese Rekenkamer is echter kritisch over de financiering en de uitvoering: In de Balkan worden steeds meer infrastructuurprojecten uitgevoerd door Chinese bedrijven. Deze brug is ook in het belang van China. Waarom betaalt dan toch de EU. De rekenkamer vindt het een typisch voorbeeld van een infrastructuurproject waarbij de Europese Unie onvoldoende oog heeft voor de tegenstrijdige belangen. Ook zijn er twijfels over of het gunnen van de bouw wel eerlijk is gegaan. Of de Chinese overheid het bod van de Chinese maatschappij niet gesubsidieerd heeft.
Krantenkoppen op Donderdag 12 november 2020
Golfbanen stampvol tijdens Corona
Globalisering moet een andere betekenis gaan krijgen (interview) Korte inhoud: Het is een interview met Bruno Latour, een Franse socioloog/ filosoof/ antropoloog.
Foto ANP
Latour is in Nederland bij gelegenheid van het ontvangen van de Spinoza penning; een penning bedoeld voor prestigieuze denkers over ethiek en samenleving.
De laatste jaren is de opwarming van de aarde het belangrijkste onderwerp voor deze geëngageerde denker. Om niet alleen ons denken, maar ook ons gevoel over het klimaat aan te spreken, zoekt hij samenwerking met kunstenaars en theatermakers
Bij de foto:
De installatie We Have Never Been Modern (Lotte van den Berg en Daan 't Sas), geïnspireerd door het gelijknamige boek van Bruno Latour.
Bezoekers van het Oerolfestival 2018 konden in deze ruimte hun relatie met de natuur overdenken Foto: Anke Teunissen/HH/ANP
Globalisering moet op den duur een heel andere betekenis gaan krijgen. Het had de betekenis van het eigen land en de landen waar je van profiteerde. Dat ging gepaard met het zien van andere landen als een beschavingsproject. Deze betekenisgevingen vormden tegelijkertijd de stuwende kracht achter globalisering. De culturen van die verre landen werden niet gezien, maar ook de banden met de eigen cultuur, de eigen religie werden losser; ‘Modern’ was je pas als je die bindingen opgaf” en anders “verdacht, reactionair, ouderwets en achterlijk.
Globalisering moet de betekenis gaan krijgen van verantwoordelijkheid nemen voor de wereld; voor een duurzame wereld. “Mensen moeten een plek vinden om opnieuw te landen”. Zijn boek (2017) “Où Atterrir?” is in het Nederlands vertaald onder de titel “Waar kunnen we landen?”.
De Verenigde Staten en Engeland leven nog het meeste met de opvattingen van de oude globalisering. De bijbehorende oude ‘vaderland’ gedachte, het populistische nationalisme, is daar heel sterk. In Engeland was het de voedingsbodem voor Brexit; In de Verenigde Staten voor Trump. In deze genoemde Westerse landen heeft ook de bevolking het minste geprofiteerd van de wijde horizon voor welvaart die globalisering heeft geboden. Aan de andere kant wordt ook de wijdere blik gemist voor de keerzijde van de grenzeloosheid van consumeren. Streven naar duurzaamheid van de wereld wordt dan gezien als dat het leven nog moeilijker wordt gemaakt door ‘alles wat niet meer mag’, zoals vlees eten, een benzineauto rijden. Het gemis van een wijdere blik geeft ook gemis van normbesef, van "moreel gevoel". Het leven blijft leeg. Die leegte geeft ook in Europa reactionaire, ‘oude vaderland’ bewegingen: laat ons tenminste onze eigen cultuur, onze tradities, ons land.
De kunst is echter het vinden van een landingsplek in de economische en ecologische werkelijkheid, in de realiteit. “We hebben nu, als ik het zo mag zeggen, het geluk een pandemie mee te maken. Heel plotseling, heel bruusk, is dat hele project van de globalisering die we hadden, stilgelegd: Iedereen zit thuis. De wereld is veel kleiner geworden. Mensen zijn druk aan het experimenteren om toch hun leven voort te zetten. Niet meer reizen, niet meer vliegen, maar toch contact houden met anderen.
Tegelijkertijd zie je opeens dat de regeringen nog autoriteit hebben: het hele leven is aan banden gelegd om het virus in te dammen. Iets dergelijks moet gebeuren met maatregelen tegen de opwarming van de aarde. Maar daar wreekt zich bij grote groepen mensen het gemis van die wijdere blik, van dat “morele gevoel” en worden maatregelen opgevat als dat hun leven onnodig moeilijk wordt gemaakt. Maatregelen worden primair als het ontnemen van vrijheid vrijheid ervaren. Er is bij veel mensen geen plek voor het ervaren van vrijheid als het zorgen voor een toekomst ook voor anderen in de wereld waarin wij moeten leven; voor het ervaren van verantwoordelijkheid.
De voorwaarden voor een vrij leven zijn niet vanzelfsprekend. Mensen moeten “goed geland” zijn om dat in te zien, hun leven daarnaar in te kunnen richten en zich op die manier vrij te kunnen voelen.
Vervolg van de krantenkoppen op Donderdag 12 november 2020
De kosten en de baten van de tweede lockdown Korte weergave:
In dit artikel worden 3 publicaties besproken in een uitgave van het economisch beleidswetenschappelijke maandblad “Economisch Statistische Berichten”. In die publicaties zijn achtereenvolgens drie wetenschappers aan het woord met elk een eigen visie op wat als sociaal-maatschappelijke kosten en baten van maatregelen ter bestrijding van Corona epidemie gezien moeten worden: Een risico-expert (verbonden aan de TU Delft) Een geluk- en welzijnseconoom Een volksgezondheid econoom
Op het moment van uitgave van deze ESB is er uitzicht op verschillende vaccins, maar wordt geschat dat het zichtbare effect daarvan nog maanden kan duren.
De risico-expert heeft een “puur financiële benadering”. Daarmee kan hij “een gezond levensjaar” in geld uitdrukken en wel in 80.000 Euro. Zo is een berekening mogelijk, dat de economische schade van een algemene lockdown al snel veel groter kan zijn, dan de levens die ermee kunnen worden gered.
De eerste lockdown van maart, april en mei 2020 was in dit opzicht goed verdedigbaar. De tweede lockdown vanaf half oktober 2020 echter, kostte al direct meer dan hij opbracht. Dat komt doordat de economische kosten crescendo oplopen vergeleken met de geredde levensjaren.
De risico expert pleit er dan ook voor de kosten te beperken door de lockdown alleen te richten op ouderen, kwetsbaren en hun verzorgers. Gezonde mensen onder de 60 kunnen hun leven van sport, restaurant, werk enzovoort, voortzetten. Er kan sneller groepsimmuniteit worden opgebouwd, zonder dat de zorg wordt overbelast.
In de visie van de geluk- en welzijnseconoom, mag niet voorbijgegaan worden aan de basale onderlinge verwevenheid van de levens van jong en oud. Deze econoom zegt dat dat wél gebeurt in de bovenstaande benadering. De immateriële kosten van een van boven opgelegde structurele ‘apartheid’ zijn niet in te schatten.
De volksgezondheid econoom ziet bij mensen draagvlak voor economische verliezen. Deze econoom ziet bijvoorbeeld grote ‘betaling' bereidheid onder de bevolking, voor het redden van coronapatiënten: “We lijken het simpelweg onmenselijk te vinden om mensen met corona op een IC niet te helpen, ongeacht de kosten daarvan. Zowel in termen van werkeloosheid, alsook in termen van opgeofferde gezondheid elders”. Zulke waarden moeten deel uitmaken van het afwegen van maatregelen. “Dan neemt de kans toe dat dergelijke analyses bijdragen aan goed beleid in tijden van crisis”.
Krantenkoppen op Vrijdag 13 november 2020
Een keel-, neus en oor specialist, werkzaam in een kliniek, vertelt (interview) Korte inhoud:
Op het hoogtepunt van de eerste Coronagolf had deze arts een tijdlang een rubriek in een landelijk dagblad. Hij deed toen al een voorspelling voor de tweede golf: “die zou ons pas echt doen schrikken en veranderen”. Hij vertelt nu hoe hij deze tweede golf ervaart: in zijn spreekkamer, maar ook op straat of als hij naar het nieuws kijkt.
Tijdens de eerste golf was de patiëntenstroom gering: door maatregelen van de kliniek én door terughoudendheid van de patiënten zelf. Nu is er sinds de zomer al een aanhoudende enorme toeloop van patiënten. Van enige terughoudendheid door angst voor besmetting is niets te merken.
Een groot verschil is ook, dat arts en patiënt beiden een mondkapje dragen. Het nut wordt wel breed gevoeld, maar het roept toch bijna algemeen weerstand op.
Bij de foto: “Coronamaatregelen zoals het dragen van een mondkapje en de anderhalvemeterregel vallen niet bij iedereen in goede aarde”. Foto: Joris van Gennip/ANP
Het voelt benauwd, je ziet en verstaat elkaar niet goed, waardoor gemakkelijk misverstanden en irritaties ontstaan. Het valt nu extra op hoe slecht het overgrote deel van de mensen articuleert. Liplezen is er niet meer bij.
De elastiekjes van het kapje haken vaak achter het hoortoestel.
Een ander verschil met de eerste golf is, dat de laatste mensen samendreef doordat “die golf ons als een overval trof”. De eerste golf werd beleefd als een gemeenschappelijk gevaar en gaf paniek, verwarring, onzekerheid. De rust die de maatregelen gaven werden veelal als weldadig ervaren.
Bij het aanzwellen van de tweede golf bleek dat gemeenschappelijke gevoel van urgentie weggeëbd. En ook de heel snelle stijging van de besmettingen bracht daarin geen verandering. Het huidige straatbeeld doet qua drukte nauwelijks onder voor dat in de periode vóór de eerste golf. Afstanden worden minder aangehouden.
Een en ander leidde tot een hernieuwde opleving van de zogenaamde ‘mondkapjes discussie’: “Tegen: RIVM-voorzitter Jaap van Dissel. Vóór: de rest van de wetenschappelijke wereld en iedereen met gezond verstand….Van Dissel, de karikatuur van de autoriteit van de dokter, met de witte jas als reliek van zelfverklaarde onfeilbaarheid. Het gezond verstand zegevierde”. Het mondkapje werd langzaamaan een algemeen aanvaard accessoire.
De communicatie door de premier en vakministers op persconferenties laat nog veel te wensen over. Naar kritiek wordt blijkbaar slecht geluisterd. Veel mensen met een migratieachtergrond lopen al helemaal de noodzakelijke informatie mis. Intussen is “het aantal experts en corona talking-heads in de TV-shows uit de eerste golf nauwelijks afgenomen”. Ook dat leidt voor kijkers en luisteraars niet bepaald tot duidelijkheid.
Het belangrijkste lichtpunt is eigenlijk dat we eind oktober hebben laten zien, dat de stijging van het aantal besmettingen een halt toegeroepen kan worden door ons eigen gedrag: De maatregelen die half oktober erbij zijn gekomen, o.a. het beperken van contactmomenten, van reisbewegingen en het dragen van een mondkapje lijken gewerkt te hebben. Ook het meer bedacht zijn op aerosolen (ventilatie en mondkapje) zal bijgedragen hebben. De daling van het aantal besmettingen tien dagen later kunnen we zonder overdrijving aanzienlijk, zo niet spectaculair noemen.
Voor een derde golf, waarvan het ontstaan heel reëel is, zijn we gewaarschuwd. Dan is het, naast de basismaatregelen, essentieel om vroegtijdig haarden van besmetting voor te zijn en/of snel te doven. De stand van de vaccins en medicijnen zijn dan nog niet wezenlijk veranderd. Een derde hoge golf doorstaan zal wéér moeilijker zijn. Zelfdiscipline, veerkracht en uithoudingsvermogen zijn eigenschappen die niet iedereen meegekregen of verworven heeft.
Vervolg krantenkoppen op Vrijdag 13 november 2020
Piepend en krakend vecht kabinet Rutte III zich naar de verkiezingen in maart
Bij de foto: Mark Rutte bij de persconferentie. Zelf doet hij luchtig over de „discussies” in het kabinet.
Sommige leden in het kabinet hebben er genoeg van dat Rutte en De Jonge geen boodschap lijken te hebben aan hun ideeën. Ze vinden dat die twee, net als in de eerste coronagolf, veel te veel naar besmettingscijfers en IC-capaciteit kijken, en te weinig oog hebben voor wat maatregelen betekenen voor mensen en bedrijven. Dus komen ze zelf maar met voorstellen. Die sturen ze meteen door naar bedrijven, lokale bestuurders en journalisten, om druk te zetten op Rutte en De Jonge. Het is ook een manier om Rutte te weerhouden van het uitstellen van beslissingen.
Rutte, die bekend staat als ‘control freak’ kan daar slecht tegen. Binnenskamers is hij al een paar keer woedend geworden over al het nieuws dat naar buiten komt over oplopende meningsverschillen bij de aanpak van de coronacrisis. Hij zou ministers “deloyaal” hebben genoemd. Woensdag, in een livesessie op sociale media reageert hij met "dat het soms knettert in de ministerraad, ja”, maar dat 'de beslissingen daar alleen maar beter door worden’.
In Rutte III is de samenwerking van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie nooit heel innig geweest, beducht als de partijen waren om hun eigen kleur kwijt te raken in een coalitie met zoveel partijen.
Vóór de coronacrisis werden de meeste conflicten uitgepraat in het zogenoemde “coalitie-overleg” op Maandag. In dit overleg zitten de fractievoorzitters, de premier en de vicepremiers. Dat leidde toen ook al heel vaak tot irritatie van de ministers en staatssecretarissen. Die mochten dan in de ministerraad op vrijdag akkoord gaan met de oplossingen die aan het begin van de week waren bedacht.
Een coronacrisis bestrijd je niet door compromissen te sluiten in het coalitieoverleg, die vraagt om beslissingen van ministers en staatssecretarissen.
Tessa: het kabinet is toch vóór de verkiezingen gevallen, maar niet door het crisisbeleid maar door de zogenaamde “toeslagenaffaire”.
Vervolg krantenkoppen op Vrijdag 13 november 2020
Column naar aanleiding van het CBS over “Het Nederlandse groeicijfer”. Korte weergave:
Nederland doet het goed zeggen de grafieken over de maanden juli, augustus en september na de eerste lockdown. Eind september zat het groeicijfer nog wel 3 procent onder het niveau van vóór Corona. Maar niemand had verwacht dat de hele klap al goedgemaakt zou zijn. Ook internationaal gezien doet Nederland het opvallend goed. Mogelijke verklaringen zijn: Onze relatief lichte lockdown, De riante noodsteun en "Het karakter van de economie”.
Natuurlijk is dit niet het einde van het verhaal. Weliswaar dat je "aan de de stijgende omzet van de winkels niet kunt zien dat we in een crisis zitten”. Maar, nu in de tweede golf: , Aan de consumptiecijfers zie je hoe ongelijk de klappen vallen. De uitgaansbranche krijgt opnieuw een optater. Waar je ook kijkt, in het binnen als het buitenland, grote verschillen tussen de hoog opgeleiden met een vaste baan en anderen die ingrijpende schade ondervinden.
Deze crisis treft de minst bedeelden het hardst.
Krantenkoppen op Maandag 16 november 2020
De Corona crisis legt de problemen rond omscholing pijnlijk bloot
Korte weergave:
Er is veel geregeld ten behoeve van omscholing. Er zijn subsidies mogelijk op zowel nationaal als regionaal niveau en ook zijn omscholingsmogelijkheden vastgelegd in CAO’s. Werkgevers, die gebruikmaken van de noodsteunpakketten van de overheid zijn verplicht om, bij een reorganisatie, personeel te begeleiden in hun zoektocht naar nieuw werk.
Hoe komt het dat die mogelijkheden voor te weinig mensen functioneren.
De SER onder voorzitterschap van Mariëtte Hamer heeft een onderzoek gedaan naar de problemen bij omscholing: De grote moeilijkheid is, dat omscholingsmogelijkheden zo versnipperd zijn. Voor de gemiddelde werknemer en werkgever is het ondoenlijk om van de mogelijkheden een overzicht te krijgen. Datzelfde geldt voor ondersteuning daarbij. Het gevolg is, dat daadwerkelijke omscholing ver achterblijft bij de mogelijkheden. En dat mensen onnodig niet aan het werk komen.
‘En dan hebben we het nog niet eens over hoe lang er al gepraat en wordt over Levenslang Onderwijs (LLO). Hoe ondersteunend had LLO ook niet kunnen zijn bij de verlenging van het werkzame leven’.
Daarnaast is niet duidelijk of de voorwaarde voor noodsteun, dat ondernemers mensen op weg helpen naar omscholing, ook wordt opgevolgd.
Bij het midden- en kleinbedrijf kun je verwachten dat zij zelf de middelen niet hebben en ook het genoemde overzicht van andere mogelijkheden missen.
De verschillen zullen daarin heel groot zijn. De KLM heeft veel mogelijkheden en maakt daar ook gebruik van.
Bij de foto: KLM-stewardessen worden op een bijeenkomst bijgepraat over de mogelijkheden van een carrière switch naar de zorg. Foto: NRC Marcel van den Bergh
De belangrijkste conclusie van het SER-onderzoek is voor de korte termijn, dat alle bijscholingsmogelijkheden in een “portal” worden samengebracht. Mogelijkheden zijn er, zoals gezegd genoeg en er is geld genoeg voor de individuele burger om daar gebruik van te maken.
Wel moet voor de lange termijn structureel geld worden uitgetrokken voor verdere ontwikkelingen van scholing pakketten.
Vervolg krantenkoppen op Maandag 16 november 2020
Ook het Moderna vaccin verrast met grote effectiviteit. De grote vaccinrace: een tussenstand
Notitie kabinet: coronavaccin eerst naar zorgmedewerkers en kwetsbare groepen
Krantenkoppen op Dinsdag 17 november 2020
Hoe gedraag je je als je ontslagen wordt? Korte weergave:
Illustratie Tomas Schats
De schrijver van het artikel stuurde een tweed ‘ met de vraag, of je je bij ontslag gracieus gedraagt of als een straatvechter’.
De reacties:
In het algemeen was de toon: Niks ’s nachts alle bureaustoelen demonteren, muizen loslaten in de kantine enz., maar kalme, waardige aftocht. Hou altijd de eer aan jezelf, vertrekken met opgegeven hoofd en een rechte rug, dat was de toon.
Een greep uit de reacties: - Omdat je goede referenties nodig hebt in je volgende baan. - Omdat je heel veel ex-collega’s in de toekomst tóch weer tegenkomt en ze nodig blijft hebben. - Niet dat je met je moet laten sollen. Neem dus altijd een advocaat; sowieso een rechtsbijstandsverzekering, ook als je nog een prima baan hebt. Probeer er een zo goed mogelijke regeling uit te slepen. - Stuur altijd een vriendelijke afscheidsmail, was de mening, “voor al het mooie wat er is geweest”. Daar mag overigens best een steek onder water in zitten richting de directie. Dat je graag gezien had dat de arbeidsomstandigheden wat beter waren geweest, of dat het gebrek aan professioneel personeelsbeleid je soms “verbaasde”.
Vervolg krantenkoppen op Dinsdag 17 November 2020 OMT denkt aan versoepeling lockdown tijdens Kerst, het kabinet wacht nog af
Wat (weer) mag, wat (nog) niet met Sinterklaas en wat misschien met Kerst, sinds de persconferentie van vandaag.
Foto NRC Piroschka van de Wouw/ANP
Het pakketje extra maatregelen dat twee weken geleden werd ingevoerd, wordt weer teruggedraaid: - Bioscopen, theaters en buurthuizen mogen weer publiek ontvangen, met een maximum van dertig mensen in één ruimte, op anderhalve meter afstand van elkaar. Ze moeten vooraf reserveren. - Iedereen mag weer naar dierentuin, museum en pretpark. Die waren de afgelopen twee weken gesloten. Ook daar moet men anderhalve meter afstand houden. - Voor bezoek thuis geldt dat er vanaf donderdag drie mensen mogen komen, in plaats van twee; op afstand. - Als men buiten loopt, dan mag dat weer in een groepje van vier, en niet van drie zoals nu.
Krantenkop op Woensdag18 november 2020 Mondiale schuldenberg rijst de pan uit door Corona. Het Institute of International Finance (IIF) becijferde dat de schuld dit jaar al met $15.000 mrd is gestegen, tot $272.000 mrd in september. Overheden — voornamelijk uit ontwikkelde landen — waren goed voor bijna de helft van de stijging. De wereld torste al een recordschuld, maar dankzij de coronapandemie rijst die nu helemaal de pan uit. Bedrijven en vooral overheden laven zich zo massaal aan de kredietkraan om de gevolgen van het virus het hoofd te bieden, dat de schuldenlast tegen het einde van het jaar zal zijn opgelopen tot $277.000 mrd ($277 met twaalf nullen, naar € omgerekend 233 met twaalf nullen).
Krantenkoppen op Donderdag 19 november 2020
Pfizer en Moderna zijn hypermoderne mRNA vaccins
Een Groningse hoogleraar vaccinologie informeert: Nu de mogelijkheid van vaccineren dichterbij komt, vragen sommige mensen zich af of de in hoog tempo ontwikkelde vaccins wel veilig zijn. De mRNA techniek is zo nieuw, dat er nog geen vaccin op de markt is dat op deze manier werkt. Andere vaccins bestaan uit doodgemaakte virussen, of een stukje viruseiwit dat in een lab is gemaakt. Maar mRNA- vaccins laten het lichaam zélf een corona-eiwit produceren. Na vaccinatie maken de cellen rond de prikplek het corona-eiwit en activeren het immuunsysteem. Sinds een jaar of twintig worden RNA-vaccins ontwikkeld; er zijn veelbelovende resultaten tegen kanker en verschillende infectieziekten bij proefdieren. Maar die vaccins zijn bedoeld als behandeling, niet om een ziekte te voorkomen, zoals nu bij Covid-19. Ze zijn dus ook niet bij grote groepen gezonde mensen gebruikt. Ondertussen zijn met al die studies bij elkaar al bijna 100.000 mensen ermee ingespoten. Die deelnemers worden ook goed gevolgd op bijwerkingen. Er is pijn en roodheid op de prikplek, en soms voelen mensen zich grieperig of moe. Dat is een goed teken, het immuunsysteem reageert. Deze bijwerkingen zie je ook bij de mRNA-vaccins tegen Covid-19, iets heviger dan bijvoorbeeld bij een griepprik
Vervolg krantenkoppen van Donderdag 19 november 2020 Corona stuit opmars van vrouwelijke ceo Sinds de uitbraak van corona is het aantal vrouwen dat tot ceo wordt benoemd dramatisch gedaald. Corona lijkt een abrupt einde te maken aan een, hoewel heel langzame, stijging. Terwijl de boodschap van bedrijfsadviseurs al een paar jaar dezelfde is: Ondernemingen moeten er in tijden van crisis voor zorgen dat ze beschikken over empathisch en open leiderschap. Echter in onzekere tijden blijken raden van commissarissen juist massaal terug te vallen op oude en vertrouwde patronen.
Krantenkoppen op Vrijdag 20 november 2020 Geheimzinnigheid rond nieuwe vaccins. Berichten van Minister de Jonge aan de Tweede Kamer over met fabrikanten afgesproken doses vermelden geen prijs. Wat de vaccins de fabrikanten zélf kosten, is een ander goed bewaard geheim.
De aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart. Verkiezingsprogramma’s beloven een socialer soort kapitalisme
illustratie Hajo
Het kapitalisme blijkt niet voor iedereen en alles te werken. Zo eensgezind als veel partijen in de jaren negentig naar sociaaleconomisch rechts bewogen, zo unaniem is nu de beweging naar links: Een hoger minimumloon, meer werknemersbescherming, minder flexwerk, een wat uitgebreidere sociale zekerheid, meer woningen, verbetering onderwijs, makkelijkere en goedkopere scholingsmogelijkheden voor werkende mensen, goedkopere kinderopvang …. belastingstelsel, klimaat, natuur … Het strakke financiële keurslijf, weinig schuld, geen langdurige begrotingstekorten, lijken partijen door de coronacrisis los te laten. Migratie lijkt ook de komende jaren het grootste twistpunt tussen partijen te blijven.
Het Nederlandse politieke gevecht over vaccineren is begonnen.
Komt er een indirecte vaccinatieplicht of mag de burger zelf beslissen.
Werknemers zeggen, dat bedrijven de werkelijke omvang van besmettingen verzwijgen.
Een tweede coronagolf en een tweede lockdown. Maar nu economisch minder een drama. Ditmaal daalde het consumenten vertrouwen in de economie veel minder.
Krantenkop op Zaterdag 21 november 2020
Problematisch Oost-EUROPA over het onderwerp van onderlinge solidariteit bij Corona steun.
Krantenkoppen op Maandag 23 november 2020
AstraZeneca het derde pharma bedrijf dat aankondigt goedkeuring te vragen voor zijn coronavaccin. Het vaccin lijkt minder effectief dan de vaccins van Pfizer en Moderna. Maar het vaccin van AstraZeneca heeft ook meerdere voordelen. Nederland heeft 11,7 miljoen doses van het AstraZeneca-vaccin besteld.
Studenten mbo, hbo en wo presteren beter, maar zijn eenzaam en depressief en vinden het lastig om gemotiveerd te blijven.
Krantenkoppen op Dinsdag 24 november 2020
Winkeliers willen lagere huren van beleggers
Het kantoorleven na vaccinatie (interviews) Hoe willen mensen dat kantoorleven straks. De antwoorden tonen een enorme diversiteit. De twee uitersten: Sommigen sprongen het liefst nu al in de auto, in de file, in het vliegtuig op zakenreis, op de fiets, in de trein. Kunnen niet wachten hun studenten weer in de ogen te zien. Verlangen naar koffiepraatjes, grappen uithalen, verlangen naar krakende koekpapiertjes … onderling overleg, brainstormen…. Bevrijd van vragen waarom de kat nog steeds voor de deur staat te mauwen, hoe de kiwi’s uit de koelkast verdwenen zijn ….
Anderen waren heel blij die file niet meer in te hoeven, liever die tijd besteden aan een wandeling, blij al die, ook vieze, geluiden en gebaren van collega’s niet te hoeven horen of te zien, je tijd zelf in te delen, “je tijgerlegging aanhouden” …. Deze mensen willen ook altijd wel een klein deel van de werktijd naar kantoor voor de noodzakelijke ontmoetingen, zeker bijvoorbeeld om nieuwe collega’s te zien.
Het aantal dagen dat alle mensen tezamen nog naar kantoor willen toont ook een heel pallet. Van vijf dagen per week tot “nooit meer terug; Ik doe net of ik niks heb gemerkt van dat het weer kan”. Over één ding is iedereen het eens: “Nooit meer zoenen; die hele rij af te moeten lebberen”. “Maak daar een regel van”.
Al met al houdt de schrijver van dit stukje haar hart vast voor de managers die dit straks weer in goede banen moeten gaan leiden. “Dat heet tegenwoordig facility management”.
Krantenkoppen op Woensdag 25 november De nationale Opera in Coronatijd Korte weergave: Voor podiumkunsten is het aanpassen, oplossen, opnieuw beginnen en dan weer van voren af aan. Grote projecten vallen om, maar in even snel tempo worden kleine projecten voor online bedacht.
De Nederlandse Opera. Met 2 meter lange lat afstand meten tussen de sopraan en de bariton. Foto NRC Dieuwertje Bravenboer
Er is een voordeel: ze hadden altijd al een groot online bereik gewild. Nu moest het ineens. Het is onderdeel van het werk geworden. Archief opnames, maar ook experimenteren met nieuwe projecten. Inmiddels is een groot gedeelte van het lopende, ‘traditionele’ seizoen geannuleerd. Wagners Fliegende Holländer, Verdi’s Aida…. Voor Aïda hebben eerst nog verschillende scenario’s voor opvoering klaar gelegen. Verschillende scenario’s voor andere manieren van optreden van Händels Agrippina liggen nog steeds hoopvol te wachten. Sophie de Lint, operadirecteur: “Morgen hebben we overleg, er liggen moeilijke vragen. Hoeveel publiek mag er zijn? Moeten we het toch online doen? Maar als we ook dit moeten cancelen … oei .... Er moeten extra voorstellingen worden gepland in verband met het beperkte publiek, Alles, ook de gordijnen worden gedesinfecteerd, afstand regels, repeteren met mondkapjes. Er is veel collectiviteit, de sfeer bijna utopisch. Iedereen wil zo graag weer spelen. Het lijkt op proeven aan een verboden vrucht. Het nieuws, dat niet voor publiek kan worden gespeeld komt dan heel hard aan; niet alleen financieel”.
Vervolg krantenkoppen op van Woensdag 25 november 2020 (interviews) Corona relativerende medewerkers van universiteiten, overheids- en zorginstellingen Wijsheden uit column Robert Dijkgraaf
Korte weergave: In het publieke debat over corona treden regelmatig academici, artsen en andere medici naar voren met boude beweringen. Het plaatst universiteiten en ziekenhuizen voor een dilemma: hoe om te gaan met medewerkers die het corona-beleid ondergraven? Meer corona-sceptici krijgen met de gedragscode van hun instelling te maken. Barend Barentsen, hoogleraar sociaal recht in Leiden: "Als werknemer heb je vrijheid van meningsuiting en demonstratievrijheid, maar je moet rekening houden met de reputatie en belangen van je werkgever”. Peter Fijbes die veel bedrijven traint in hun omgang met medewerkers, zegt: “Wanneer iemand uit naam van zijn functie samenzweringstheorieën verspreidt, kan een werkgever optreden. Maar als het gaat om inhoudelijke kritiek op het overheidsbeleid, dan betreft het een politieke mening die thuishoort in het publieke debat. Artsen hebben daarin wel een extra verantwoordelijkheid. Als zij publiekelijk roepen: ‘die coronaregels hebben geen zin’, gaan mensen zich daar minder aan houden, omdat een arts geldt als een expert op het gebied van gezondheid.” Michaëla Schippers, hoogleraar gedrag- en prestatiewetenschap aan de Erasmus Universiteit reageert op de vragen vanuit een studio waarin de partij Forum voor Democratie haar eigen ‘journaal’ opneemt: “Corona gevaarlijk? Nee. De lockdownmaatregelen, die zijn pas dodelijk. Ik heb alle effecten bekeken, wereldwijd. De bijeffecten van de maatregelen gaan meer doden eisen dan de Eerste- en Tweede Wereldoorlog bij elkaar”. In een podcast van haar Erasmus Universiteit schat de hoogleraar dat er zo’n “honderd miljoen doden” zullen vallen door honger als gevolg van lockdowns. De faculteit besluit dat Schippers geen interviews meer mag geven zonder toestemming van de media-afdeling Niet alleen artsen en academici moeten letten op wat zij zeggen. Isa Kriens hoorde al in haar eerste maand als jurist bij de gemeente Rotterdam van haar teamleider dat collega’s hem berichtten over haar Twitter-gedrag. Daarop voert ze fel actie tegen het coronabeleid en de spoedwet. Kriens twitterde onder andere over de coronamaatregelen: “We sparen levensjaren, maar verwoesten er nog zo veel meer. Ik zeg einde oefening”. Haar werd verteld dat ze niet zomaar alles kan zeggen op sociale media.
“Mijn teamleider zei dat hij zelf de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel had staan, maar me niet kon beschermen tegen directeuren die er anders over dachten. Dat ik op een dun koord balanceerde met mijn twitterberichten”.
Krantenkoppen op Donderdag 26 november 2020
Jezelf verwennen met dat éne cadeau tijdens de Corona-crisis - - Een dons-jasje. “Ideaal. Ik trek het aan onder een andere jas. Ben ik eenmaal warmgelopen dan rol ik ’m op tot een supercompact en lichtgewicht pakketje en stop ’m in mijn rugzak”. - Een noise-cancelling koptelefoon. “Ik zou in april en mei op tour gaan … stonden optredens gepland …. De koptelefoon voor de lange vliegreizen … Toen werden in maart alle internationale optredens gecanceld. Superfrustrerend …. Ik ben maar heel veel gaan lopen. De koptelefoon bleek ook daarvoor ideaal … heerlijk muziek luisteren …”. - Een broodrooster - Een digitale piano - Een 4K-webcam. “De coronacrisis was voor mij het perfecte excuus om iets net te goed en net te duur te kopen. Ik heb maandenlang reviews en YouTube-filmpjes bekeken over wat de beste 4K-webcam was. Ik heb een broer in de Auvergne met wie de Zoom-borreltjes net even fijner zijn. Ik gebruik hem soms ook voor mijn werk”. - - Een staand weefgetouw
Foto NRC Melissa Fenijn
"Ik werd gevraagd om mee te doen aan een eendaagse weefcursus. In coronatijd is elk uitje een uitje. Dus ik zei ja. Toen bleek weven een soort toveren. Echte wevers weven met staande weefgetouwen, leer je dan. En die bleken veel tweedehands te koop. Weven is heel geschikt voor deze coronatijd, weet ik nu: het brengt structuur aan in je week. Honderden draadjes die je door minuscule oogjes moet leiden. Het is tijd die heel anders aanvoelt dan het zoveelste wandelingetje. Ik word er opgewekt van”. - - Een biertap voor thuis. “Ik miste een ijskoud biertje. Toen een vriend bij hem thuis een ijskoud biertje voor me tapte, wist ik: dít is 't. Meteen zo’n ding aangeschaft en het is een topaankoop. Ik heb er elke dag plezier van”. - - Een SUP-board. “In mei kocht ik een SUP-board, met een zeil erbij. We wonen in een dorp, één straat oversteken en we zijn op het water. Na een dag vol Zoom-vergaderingen was ik klaar met binnen achter de computer zitten en bellen. Een uurtje suppen gaf ontspanning. Het is een familieding geworden. Het socializen gebeurde op het water”. - Een hond. “Een collega en ik raakten aan de praat over haar Australische terriër. De fokker zou binnenkort een nieuw nestje krijgen, vertelde ze. Mijn man en ik werken nu vaak thuis. Dus ik dacht: als we een puppy willen, is dit hét moment. Onze vorige hond was oud en net voor corona overleden. Toen ze pas was geboren, zijn we eerst op bezoek geweest bij de fokker. Ik ben echt verkikkerd op dat beestje. We spelen echt samen”. - - Een pakket rijlessen. “Ik raakte eerder dit jaar werkloos. Het ging niet zo goed bij het pr-bureau waar ik werkte met hun specialisatie in toerisme. Ik vond het wel prima, want ik had tijd om rustig over mijn vervolgstappen na te denken én ik kon eindelijk rijlessen nemen. Ik begon het rijbewijs steeds vaker te missen”. - Een camera met macro-lens. “Het was steeds duidelijker geworden dat een zomervakantie er niet in zou zitten. Ik voorzag dat ik niet of weinig uit zou kunnen. Vroeger fotografeerde ik al. Daarnaast was ik lid van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie. Nu zag ik een mooie gelegenheid die interesses te combineren. Tegenwoordig kun je met een goede camera en macro-lens mooie foto’s maken van bloemen en insecten. De foto’s die ik maak, upload ik naar een website die met kunstmatige intelligentie met grote zekerheid kan zeggen welk soort het betreft”. - Een fiets-bureaustoeltje. “Het is een simpel ding dat ik online kocht tijdens de eerste lockdown. We mochten toen tot 6 april niet naar kantoor en ik was bang beweging te gaan missen. Normaal fiets ik naar mijn werk. Ik zit met fiets-stoeltje aan mijn bureau en fiets onder het werken. Vergaderen is echt leuker als je erbij mag fietsen. Om een rood hoofd bij vergaderingen te voorkomen staat hij op de lichtste stand”. - Een shiatsu-massagekussen.
Toen ik hem kocht waren de massagesalons volgens mij al wel open, maar het voelde niet veilig genoeg om me daar te laten masseren.
Op een gegeven moment ging ik door dat thuiswerken mijn rugspieren voelen. Ik bedacht dat ik het mezelf thuis zo comfortabel mogelijk moet maken. Ik verheug me er telkens weer op om op het massagekussen te kunnen gaan liggen.
Vervolg krantenkoppen op Donderdag 26 november 2020
Internationaal is onrust ontstaan over het coronavaccin van AstraZeneca. Dit komt door de tussentijdse verslaggeving van het bedrijf van haar onderzoeksresultaten.
Voor honderden overbodig geworden luchtverkeersleider bij de KLM' ers wellicht een toekomst op het spoor ProRail kampt namelijk met een groot tekort aan treinverkeersleiders en wil dat de luchtvaartspecialisten de vele vacatures gaan opvullen. Maar luchtverkeersleiders zullen niet overstappen naar ProRail; zij verdienen veel meer dan hun collega's op het spoor.
Persconferentie van minister president Rutte op 27 november 2020
Rutte: Goedemiddag, eens kijken wat we hebben. Allereerst natuurlijk de raming van het Centraal Planbureau, de zogenaamde novemberraming: Een gemengd beeld waarbij corona zonder meer de hoofdrol opeist. Op zichzelf goed nieuws dat de raming laat zien dat onze economie veerkrachtig is. We hadden een krimp van 8,5 procent. Een bizar hoog percentage. Na deze enorme krimp in het tweede kwartaal een recordgroei van 7,7 procent in het derde kwartaal. Nu wordt uitgegaan van een krimp in dit hele jaar van 4,2 procent en volgend jaar van een beetje groei boven de 2 procent volgend jaar. Als je het met de rest van Europa vergelijkt vallen deze cijfers mee. Maar geïsoleerd bekeken zijn ze ongelofelijk heftig. De waargenomen veerkracht was ook het doel van de steunpakketten. Dat neemt niet weg, dat onze ondernemers, onze zzp’ ers in hele, héle moeilijke omstandigheden leven. Dat er veel sectoren zijn die het ontzettend zwaar hebben. Juist ook omdat het verdere verloop van de epidemie ongewis is. Omdat die cijfers en die ramingen met grote onzekerheden zijn omgeven. Daarom blijven we kritisch kijken naar die steunpakketten, wat daarmee moet gebeuren. De komende weken hopen we daar nader bericht over te kunnen geven.
Wat betreft het Coronagebied: Zoals U weet, aanstaande dinsdag 1 december wordt de Tijdelijke Wet Maatregelen Covid-19 van kracht. De ingevoerde Corona maatregelen krijgen dan ook een meer structurele basis; ook in juridische zin. Het dringende advies om het mondkapje te dragen in publieke binnenruimten, wordt van een advies een verplichting. Geen nieuwe bevoegdheden voor het kabinet. Wel meer bevoegdheden voor het parlement, meer controlemogelijkheden voor het parlement.
Dan nog tot slot: Je ziet heel erg wisselende cijfers in de besmettingen. Dit is niet het soort cijfers dat je wilt zien, dat je kunt zeggen ‘nou nu kun je richting half december en vervolgens richting de kerst wat verdere stappen zetten’. Het plan nu is dat we dat besluit gaan nemen op 8 december: Wat kan er misschien wel of niet in december. Wel of niet met de kerst. Nogmaals: op dit moment is het beeld nog steeds zorgwekkend. Het is niet zo positief als het er naar uit zag tijdens de laatste persconferentie. We hebben dat overigens allemaal ook weer zelf in de hand, namelijk door ons te houden aan de regels. Als we dat allemaal doen dan kunnen we ook het virus verslaan en proberen om toch weer zo snel mogelijk naar verruimingen te gaan.
Krantenkoppen op Vrijdag 27 november 2020
De Nederlandse overheid staat geheel anders in steun aan Air France-KLM dan de Franse
Foto Foto Robin van LonkhuijsenANP
Korte weergave: Minister van Financiën Wopke Hoekstra spreekt over een nieuwe steunronde met de Fransen. De moeizame relatie tussen KLM en Air France komt daarmee vol in het licht. Die moeizame relatie is ontstaan door de verschillen in landspolitiek en dit in samenhang met de onderlinge machtsbalans tussen beide luchtvaartmaatschappijen.
KLM heeft binnen Air France-KLM een grote mate van autonomie. KLM houdt veel in eigen hand. Zo heeft ze een eigen vloot en een eigen netwerkafdeling, cruciale zaken voor een luchtvaartmaatschappij. Maar beide maatschappijen werken samen en stemmen veel af, zoals op het terrein van bestemmingen, prijsbeleid en inkoop.
Bij injectieplannen van overheden komen de verschillen in de wederzijdse belangen bloot te liggen doordat er bij alle betrokkenen bewegingen ontstaan voor het stellen van voorwaarden. Met nog een extra kapitaalinjectie heeft Nederland iets te eisen van Air France. KLM zou zijn relatief autonome positie kunnen behouden, of misschien wel versterken. Te denken valt aan geen nieuwe plannen meer om cruciale zaken naar Parijs over te hevelen. Ook zou Nederland meer stoelen kunnen opeisen in het holdingbestuur.
Voor de Nederlandse overheid is een tweede keer belastinggeld in KLM steken politiek riskant. KLM heeft een flink deel van de publieke sympathie verloren. Dat beseffen ministers Wopke Hoekstra en Cora van Nieuwenhuizen. Zij moeten iets binnenhalen om de Tweede Kamer te overtuigen. Dat is dan niet zozeer de vergroening van het luchtvaartbedrijf als wel het versterken van de Nederlandse positie in de concerntop van Air France-KLM. De Franse overheid daarentegen houdt “coûte que coûte”, letterlijk, hun luchtvaartmaatschappij Air France overeind. Ook bij de aanstaande tweede kapitaalinjectie deinst het Franse ministerie van financiën er niet voor terug om ruimhartig de portemonnee te trekken.
De Corona crisis zet de vraag “wel of geen groei” van de luchtvaart op scherp Korte inhoud: De sector lijdt onder de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De sector is internationaal gewend aan stevige groei. Niemand weet hoe de luchtvaart er na de coronacrisis uit zal zien. Speculaties over veranderend reisgedrag staan tegenover de overtuiging dat consumenten zo snel mogelijk willen terugkeren naar business as usual. Internationaal wordt in de luchtvaartsector als geheel, verwacht dat in 2024 de passagiersaantallen van 2019 weer zijn bereikt. Hoe ziet de luchtvaart eruit, na corona? Is verduurzaming nog wel een thema? Keert het debat over groei van Schiphol in volle hevigheid terug? Er valt wel iets te voorspellen.
Het aandeel van de luchtvaart aan door mensen veroorzaakte CO2-uitstoot lijkt bescheiden. Probleem is dat dat aandeel snel groeit. De passagiersaantallen blijven harder groeien dan de milieu-winst door innovatie. Dat de luchtvaart post-corona meer zal worden belast dan pre-corona lijkt zeker.
De discussie over de groei van Schiphol kwam in maart (2020) abrupt tot stilstand. Het huidige kabinet neemt geen besluit meer over groei van Schiphol. Dat zei Van Nieuwenhuizen deze week tijdens een Kamerdebat over vliegveiligheid. De minister wil de experts met elkaar laten praten om hun “verschil van inzicht” op te lossen.
Terugkeer naar de situatie van voor corona kan snel gaan: in de "gebruiksprognose 2021" gaat Schiphol in het “hoge scenario” uit van maximaal 478.600 vluchten. Tegenstanders van groei van de luchtvaart willen deze stille periode gebruiken om het beleid aan te passen. Ook het debat over het bestaansrecht van Lelystad Airport als overloopluchthaven van Schiphol krijgt een nieuwe impuls. Volgens Van Nieuwenhuizen, de VVD en Schiphol-topman Dick Benschop blijft Lelystad nodig om Europese vakantievluchten over te nemen. In de publieke opinie is door de coronacrisis de vanzelfsprekendheid van de groei van de luchtvaart ingrijpend afgenomen. Het draagvlak voor krimp is sterk toegenomen: van 14 procent in 2018 naar 49 procent in 2020 (Onderzoek van marktbureau Motivaction). Of de gewijzigde meningen daadwerkelijk tot minder passagiers zullen leiden is de vraag: Motivaction voegt als kanttekening toe dat de bereidheid om post-corona minder te gaan vliegen niet is gestegen.
Krantenkop op Zondag 29 november 202 Vanaf Dinsdag toch echt iedereen wettelijk aan de mondkapjes (interviews) Korte inhoud: Dinsdag gaat de coronawet in en wordt het ‘dringende advies’ er één te dragen een plicht. Iedereen boven de twaalf moet er één op. Neus en mond moeten bedekt zijn, en het moet een mondkapje zijn tegen virussen.
Het moet een mondkapje zijn tegen virussen.
Een omhoog getrokken sjaal mag niet, anders: 95 euro boete.
Buiten geldt de mondkapjesplicht niet. Maar: wie het kapje vaak op en af zet, verhoogt het risico op een coronabesmetting juist. Verstandige winkelaars houden hem dus op. Een rondgang langs grote winkelketens (ongeveer 3000 winkels) leert dat klanten herinnerd zullen worden aan de verplichting een mondkapje te dragen, er zal in gesprek worden gegaan en vaak krijgen klanten een mondkapje aangeboden, maar als het erop aankomt wordt een klant niet geweigerd. Op dit moment dragen 80 à 90 procent van de klanten al een mondkapje. Voor de conducteur van de trein geldt deze aanpak van de winkelier al veel langer. Toezien op de naleving, maar niet handhaven. Net als in de trein verwachten winkeliers geen moeilijkheden, hooguit een enkel incident.
Enkele gesprekken met scholen vertegenwoordigers doet vermoeden dat het (moeten) dragen van mondkapjes daar veel ingewikkelder ligt. Door onderlinge contacten van leerlingen en ouders is niet alleen het besmettingsgevaar groter, maar kunnen ook makkelijker “weiger” acties ontstaan. Scholen die zelf al maanden eerder een mondkapjesplicht hebben ingevoerd hebben daar al ervaring mee.
Krantenkoppen tot eind november 2020
Krantenkoppen op Zaterdag 28november2020
“Gratis geld” lonkt in Europa
In de luchtvaart blijft alleen de prijsvechter overeind Korte inhoud: De coronacrisis heeft een slachting aangericht onder de grote Europese luchtvaartmaatschappijen. Zowel Air France-KLM (€6,1 miljard nettoverlies), Lufthansa als de Britse IAG (allebei €5,6 mrd verlies) leden zware verliezen. De Britse prijsvechter EasyJet bijvoorbeeld claimt een uiterst flexibele organisatie te hebben en goed te kunnen schuiven met personeel en vliegtuigen. De reguliere Europese maatschappijen, die een intercontinentaal netwerk hebben opgebouwd en dat graag willen behouden, betalen daar de prijs voor. Toch is ook de tussenbalans van EasyJet minder goed. Er werd over boekjaar 2019-2020 een verlies van £835 miljoen(€930 mln) geleden.
Bovendien stelde Luchtvaartkoepel IATA deze week vast dat de Europese luchtvaartmaatschappijen harder getroffen zijn dan hun branchegenoten elders in de wereld: Er wordt door Corona in Europa minder gevlogen en de toestellen zijn ook nog eens matig bezet.
De reguliere Europese maatschappijen doen vanwege die miljardenverliezen een beroep op de overheid: Air France-KLM is daarin koploper. Het kan de komende jaren €11 miljard lenen bij de Franse en Nederlandse overheid. Ook kunnen leningen gesloten worden bij een bankenconsortium waar de staat garant voor staat. Daarnaast ontving het al honderden miljoenen aan loonkostensubsidie. Ondanks dat moesten naar schatting 12.000 werknemers het veld ruimen. Ook Lufthansa deed met succes een beroep op de Duitse staat. Het kreeg een kapitaalinjectie van €9 mrd. Berlijn stelde wel voorwaarden, waaronder dat de staat aandeelhouder wordt in de luchtvaartgroep.
De Britse maatschappijen kregen veel minder staatssteun.
Krantenkop op Maandag 30 november
Vaccin zorgt voor recordmaand op beurs Korte weergave: Na de crashende koersen begin dit jaar was november een echte topmaand op de beurs. De hoop dat een coronavaccin de wereldeconomie weer terugbrengt naar 'normaal' doet de koersen stijgen, en hard ook. De index die de wereldwijde aandelenhandel meet, stond maandagavond 13,2% hoger dan aan het begin van de maand en stevende daarmee af op de beste maand ooit.
Bij de foto: Het logo van farmaceut Pfizer is te zien op een scherm op de beurs in New York. Foto: Brendan McDermid/Reuters
Joost van Leenders, beleggingsstrateeg bij Kempen Capital Management: “Het nieuws over de vaccins tegen corona is gewoon heel goed. Als de vaccins werken, en daar ziet het nu wel naar uit, kunnen we als de winter voorbij is, de meest kwetsbare groepen in de samenleving al vaccineren. Dan kan de samenleving en de economie voor een heel groot deel weer open”. De financiële markten zijn al sinds het dieptepunt van de coronacrisis in het voorjaar met een opmars bezig: Centrale banken en overheden hebben ettelijke miljarden in de economie gepompt om de klap van corona op te vangen. Het ruime monetaire beleid zorgt voor ultra lage rentes waardoor aandelen relatief gezien aantrekkelijker worden als belegging. Bovendien zijn door de lockdowns de aandelen van tech-bedrijven heel hard gestegen; deze bedrijven hebben een groot gewicht in de aandelenindices.
Bob Homan, beleggingsstrateeg bij ING: “Ik verwacht dat de koersen nog verder kunnen oplopen”.
Luc Aben, hoofdeconoom bij vermogensbeheerder Van Lanschot: “Veel ondernemingen hebben kosten bespaard. Als de economie weer aantrekt, zullen hun winsten ook hoger uitpakken”.
Hiermee zijn we aan het einde gekomen van "Terugkijken 2022, De Tweede golf: November". Hierna volgt "December", als laatste maand van deze langdurige tweede Coronagolf.