Bij de foto: Het aantal coronapatienten op de speciale corona-afdelingen van ziekenhuizen neemt steeds verder toe tijdens de tweede coronagolf. Foto Rob Engelaar/ANP
De maand oktober van de tweede golf (2020)
OPNAMES EN OVERLEDENEN
Updates COVID archief november 2020 van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek):
Sterfte neemt verder toe
In de week van 19 tot en met 25 oktober, net als in de voorgaande weken, is de sterfte hoger dan verwacht. De sterfte in deze week was bijna 600 hoger dan verwacht. Er overleden meer mannen dan vrouwen.
Het RIVM houdt ook wekelijkse sterftecijfers bij. In de meest recente data van het RIVM van 15 tot en met 21 oktober, is de sterfte in de leeftijdsgroep 55 - 64 jaar en de leeftijdsgroep 65 – 74 jaar licht verhoogd en in de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder sterk verhoogd,
De geconstateerde hogere sterfte valt samen met de tweede golf van de corona-epidemie in Nederland. Een aanzienlijk deel van de oversterfte is naar verwachting gerelateerd aan COVID-19.
29 september – 6 oktober 2020
Verpleegafdelingen 803
IC’s 122
Overleden 89
6 oktober – 13 oktober 2020
Verpleegafdelingen 1144
IC’s 192
Overleden 150
13 oktober – 20 oktober 2020
Verpleegafdelingen 1492
IC’s 287
Overleden 185
20 oktober – 27 oktober 2020
Verpleegafdelingen 1739
IC’s 333
Overleden 329
27 oktober – 3 november 2020
Verpleegafdelingen 1966
IC’s 321
Overleden 435
PERSCONFERENTIES IN DE MAAND OKTOBER 2020
Het zijn er drie. De eerste twee, de 13e en 23ste, door premier Rutte met Minister van VWS De Jonge. De derde, 27ste, door premier Rutte alleen
Van de derde heb ik geen letterlijke tekst kunnen vinden; alleen een samenvatting uitgaande van de rijksoverheid.
De weergave hieronder van de persconferenties begin of onderbreek ik regelmatig met krantenkoppen of artikel onderwerpen die in deze periode verschijnen. Daarbij geef ik af en toe ook het hele artikel (verkort) weer. Dat laatste doe ik bij voorkeur wanneer een onderwerp in de persconferentie zich daartoe leent. Zie ook mijn andere wijze van werken aan deze website in dit laatste gedeelte ervan: "Terugkijken" (Menu)
Met de opsomming van artikelonderwerpen of 'krantenkoppen' en natuurlijk ook met het dieper ingaan op artikelen wil ik bereiken dat de lezer een indruk krijgt van wat er speelt in de samenleving, zowel sociaal als economisch, relatief los van wat in de persconferenties ter sprake komt. Dat is dan altijd natuurlijk: 'wat er speelt volgens de journalistiek'. Maar ik kies in het algemeen bij voorkeur voor artikelen door onderzoeks- of wetenschappelijke journalisten of artikelen op basis van interviews. Zij dienen als mede richtinggevend voor de voortzetting en het aanbrengen van een basale 'rode lijn' door deze hele website. Op die 'rode lijn' kom ik bij het schrijven voor deze website steeds weer terug.
In de weergave van de persconferenties laat ik de vragen en antwoorden van journalisten na afloop van persconferenties ook nu achterwege. Media komen al genoeg aan bod. Voor de explicitering van de keuzes van kranten en en andere teksten verwijs ik naar de Inleiding van "En toen kwam Corona" (Menu).
Minister-president Rutte en minister De Jonge geven op 13 oktober 2020 een toelichting op de aangescherpte maatregelen om de verspreiding van het coronavirus terug te dringen
Aan die persconferentie gingen in diezelfde maand oktober al heel wat krantenkoppen vooraf die ook met de Corona crisis te maken hadden:
op Donderdag 1 oktober 2020
Euro-obligaties ongekend succes
Accountants in vizier
Waar blijft de griep
KLM moet om steun te krijgen lagere lonen aanvaarden
VWS wist in voorjaar al van komende tekorten coronatesten
Studenten raken beschadigd
Corona raakt nu ook aan werknemers in vaste dienst
op Vrijdag 2 oktober 2020
Het leven na het vaccin
Van Rutte moeten mensen het zélf doen
Eigen verantwoordelijkheid als liberaal excuus
Dreigende lockdown zeker niet door de snelheid van het virus alleen…. Korte weergave Door te late en halfslachtige centrale maatregelen werd het regionaal beleid ingehaald door het virus. Regionaal precisiebeleid moest een tweede coronagolf voorkomen. Vanaf het voorjaar werd al in brede beleidskringen gedacht aan de strategie om met een “regionale gereedschapskist” het opnieuw opsteken van Corona brandhaarden in de kiem te smoren; “snel uittrappen van brandhaarden”. Zo zou het virus zich niet naar de rest van het land verspreiden en de economische en maatschappelijke ontwrichting beperkt gehouden worden.
Eind juni kon Rutte, na de eerste golf en lockdown, op een persconferentie aankondigen: “er mogen weer dingen”. “Maar”, zo werd zowel door Rutte erbij gezegd en door De Jonge met nadruk herhaald: “Het virus gaat niet weg”. Daarom, zo werd op deze zelfde persconferentie aangekondigd, wordt er door het kabinet aan een “regionale gereedschapskist” gewerkt. Daarmee wordt het mogelijk, “heel lokaal, heel precies, hooguit regionaal”, opnieuw oplaaien van het virus aan te pakken met op maat gesneden maatregelen. De beslissingen voor die maatregelen zouden door de veiligheidsregio’s worden genomen. Het moment en precies de plek van de maatregel, zou afgelezen kunnen worden van een op de regio’s toegesneden “coronadashboard”.
Half juli, staat de burgemeester van Leiden, voorzitter van de veiligheidsregio Hollands Midden in de startblokken om een maatregel te nemen en is hem ook de haard duidelijk. Hij laat eerst de waarschuwing uitgaan, dat de horecagelegenheden mogelijk gesloten moeten worden. Het komt niet zover, de brandjes doven uit.
Intussen wordt de nadere uitwerking van de gereedschapskist, met name voor de grote steden, door de ministeries steeds uitgesteld. Deze vorm van ondersteuning door de regering is voor de burgemeester van grootstedelijke regio’s voor het nemen van ingrijpende noodzakelijke maatregelen onmisbaar. Maar de landelijke politieke energie daarvoor gaat lange tijd zitten in het beter op gang brengen van het testbeleid en in discussies over de coronawet. Pas in augustus begint De Jonges' ministerie (Volksgezondheid) met het uitwerken van de regionale gereedschapskist en het regionale dashboard. Al deze tijd sinds juli zijn de besmettingen opgelopen en blijven de burgemeesters en de regering naar elkaar kijken voor de noodzakelijke maatregelen. Er worden alleen halfslachtige maatregelen genomen.
Voorbijgangers met en zonder mondkapjes in de Kalverstraat in Amsterdam.NRC Foto Simon Lenskens (oktober 2020)
Dan ziet De Jonge half september dat de besmettingen in de grote steden nu echt hard gaan. Hij overlegt de hele week met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag over hoe ze in die regio’s de snelle verspreiding kunnen stoppen. Op donderdagmiddag 23 september besluit hij echter Jaap van Dis om advies te bellen: ‘Zijn we niet achter de feiten aan het aanlopen’. Deze telefoon leidt diezelfde avond tot een spoedoverleg in “het Torentje” met Rutte, De Jonge, Van Ark van Medische Zorg en Grapperhaus van Justitie. Daar wordt duidelijk dat de in mei bedachte strategie om het virus in de kiem te smoren, is mislukt voordat zij echt is toegepast.
Na maanden heeft het kabinet nu grote haast. De gedachte die donderdagavond in het Torentje is ontstaan, wordt op zondag in het Catshuis door Rutte, De Jonge, Van Dissel en een grote groep ministers beklonken: er komen ingrijpende landelijke en strak geregistreerde maatregelen. De bijbehorende economische effecten zijn onvermijdelijk geworden.
Een andere maatregel waarbij de afhankelijkheid van kabinetsbeleid, belangrijke regio’s zoals de grote steden parten speelt is het al of niet dragen van mondkapjes. Bij dit onderwerp wreekt zich met name de afhankelijke opstelling van premier Rutte en minister de Jonge van het OMT, vooral vertegenwoordigd door Jaap van Dissel. Rutte zei weleens, dat de OMT-adviezen hen “heilig” waren. Op gezag van Van Dissel heeft het kabinet een brede inzet van mondkapjes vanaf het begin afgewezen, waar de burgemeesters steeds meer zijn gaan denken, dat het zou kunnen helpen. Van Dissel hield steeds vast aan het standpunt dat mondkapjes “een buitengewoon klein effect hebben”. Dit najaar echter werd de vraag bij kabinet- en kamerleden en groeperingen van deskundigen op verschillende gebieden naar een premier die zelf leiderschap toont steeds sterker gesteld. Dit ging gepaard met aanzwellende kritiek op het weinig consistente Corona crisis beleid in het algemeen. Zo zoeken de burgemeesters van de grote steden in de loop van september steeds meer hun heil bij het zogenaamde “Red Team”. Onder die naam heeft een groep deskundigen, veelal gezondheidswetenschappers, zich in de zomer verenigd als tegenhanger van het OMT. De boodschap die het Red Team heeft over mondkapjes is simpel: mondkapjes zijn geen wondermiddel, maar ze dragen wel bij aan de virusbestrijding, zeker nu zoveel mensen besmet zijn. Het Red Team publiceert dezelfde Zondag als het hier eerdergenoemde Catshuisberaad een positief rapport over mondkapjes. Overigens hebben verschillende leden van het OMT meerdere malen aangedrongen op meer en regelmatiger eigen bijeenkomsten, onafhankelijk van de momenten, dat de regering hun advies nodig heeft. Daar is echter nooit gehoor aan gegeven. Hoe dan ook: het mondkapjesbeleid van het kabinet is vanaf deze roerige laatste week van september (2020) gaan schuiven.
Vervolg krantenkoppen op Vrijdag 2 oktober 2020 Grote verliezen door hotels
op Zaterdag 3 oktober 2020
Macron dringt bij Europa aan op debat over economie
op Zondag 4 oktober 2020
Influencer en Gommers samen in strijd tegen de Corona-ontkenners
Bij illustratie: Kamer en kabinet op zoek naar nieuwe Coronafluisteraars
op Dinsdag 6 oktober 2020
Geplaagd PostNL maakt opmerkelijke comeback
Voorraad virusremmer is ontoereikend
UWV-bestuurder: fraude loonsubsidie zal vóórkomen
Het TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg vreest de tweede golf vooral door personeelstekorten (interviews). Verkorte weergave:
Het aantal opnames stijgt nu al steeds sneller. De tweede golf komt eerder en is groter dan verwacht. Als het zo doorgaat moet de andere zorg weer afgeschaald worden. Dit laatste wordt ook alweer gehoord van andere ziekenhuizen. Terwijl de bedoeling was, dat dat bij een tweede golf niet meer zou hoeven gebeuren. Daartoe zou het Ministerie van Volksgezondheid voorzieningen treffen wat betreft meer bedden en personeel conform een “opschalingsplan” van de gezamenlijke ziekenhuizen. Echter ook voor het Ministerie is deze golf eerder gekomen dan verwacht. Het grootste probleem is personeel. Inmiddels zijn in Tilburg 50 van de al werkzame verpleegkundigen opgeleid om ook op de Covid IC te kunnen bijspringen. Nieuwe IC-verpleegkundigen opleiden kost tijd: achttien maanden. In het opschalingsplan werd een verkort opleidingstraject van een half jaar aangekondigd, maar veel ziekenhuizen moeten hun wervingscampagnes daarvoor nog starten.
Vervolg krantenkoppen op Dinsdag 6 oktober 2020
Nederland kampt met weinig buffers in de zorg
Topman reisorganisatie Sunweb vindt het kabinet te eigenzinnig handelen
Corona Spoedwet vertraagt door meer inspraak van de kamer
CPB rapport meldt sterke teruggang van de export in de tweede golf
op Woensdag 7 oktober 2020
Nederland lijkt een van de grootste besmettingshaarden van Europa te zijn
op Donderdag 8 oktober 2020
Nieuwe generatie beleggers: in “turbo’s”; kleine inleg grote winsten
Subsidies blijken de zombiestatus van een bedrijf te kunnen rekken
op Vrijdag 9 oktober 2020
De coronamelder die vandaag wordt uitgerold moet zich in de praktijk bewijzen
Een peiling van de stemming in 11 Nederlandse buurten
Het centrale coronabeleid voor scholen zwabbert tussen dicht en open en tussen snotneuzen wel of niet naar huis sturen.
op Zondag 11 oktober 2020
Philips baas wil thuis werken niet toelaten voor werknemers met innovatief beroep
op Vrijdag 16 oktober 2020
Dijkgraaf in zijn column over dwarsdenkers: De hele puzzel van tafel vegen helpt nooit
Dan volgt nu de hierboven aangekondigde persconferentie van minister-president Rutte en minister De Jonge van 13 oktober 2020
Rutte: Goede avond Ik denk dat veel mensen de laatste weken dezelfde type ervaring hebben gehad als ikzelf. Hoe het coronavirus plotseling heel dichtbij kan komen en je ineens denkt: hier hebben we het dus over. Verhalen van mensen in de vriendenkring die heel ziek zijn van corona, andere mensen in je omgeving die bang zijn voor het telefoontje dat hun hartoperatie of kankeroperatie moet worden uitgesteld. Gisteren vertelde Ernst Kuipers (voorzitter Landelijk Netwerk Acute Zorg) bij het televisieprogramma De Vooravond dat de ziekenhuizen eind november driekwart van alle reguliere ziekenhuisopnames moeten afzeggen als de besmettingscijfers in het huidige tempo blijven groeien. Dat betekent dat van elke vier patiënten er dan drie voorlopig niet opgenomen kunnen worden. En dan heb ik het dus ook over mogelijk levensbedreigende ziektes, over hartaandoeningen, nier- en levertransplantaties en kanker. Al die uitgestelde zorg leidt tot enorm veel gezondheidsschade, leidt ook tot enorm veel persoonlijk leed. Die les hebben we dit voorjaar geleerd.
Krantenkop op Vrijdag 9 oktober 2020 De reguliere zorg moet in de 2e golf toch weer wijken (interviews) Verkorte weergave :
Uit gesprekken met ziekenhuispersoneel, verspreid over het land blijkt dat gebrek aan artsen en verpleegkundigen, gebrekkige centrale regie en verkeerde inschattingen, de stroperigheid van overleg (‘polderen’) en bureaucratie, voor vrijwel alle ziekenhuizen er voor zorgen dat de reguliere zorg nu wéér afgeschaald moet worden. “Bovendien zitten we natuurlijk al jarenlang met een lage weerbaarheid van ons hele zorgsysteem”. Ondanks het mooie plan sinds het begin van de zomer van het Landelijke Netwerk Acute Zorg (LNAZ) om beter voorbereid een tweede coronagolf tegemoet te gaan: De ziekenhuizen zouden opschalen naar 1350 structurele en 1700 flexibele intensive-care bedden, plus nog eens 1300 klinische bedden voor covid-19-patiënten buiten de ic's. Extra personeel werd opgeleid en landelijke spreiding van patiënten moest voorkomen dat bij lokale uitbraken de ziekenhuizen in een regio overbelast raakten. Op 1 oktober moest het plan grotendeels zijn gerealiseerd. Desondanks stelde de voorzitter van ditzelfde LNAZ: Ernst Kuipers, onlangs onomwonden vast dat we in “een nieuwe fase” zijn terechtgekomen en dat alle ziekenhuizen genoodzaakt zijn 10% tot 20% van de reguliere zorg af te schalen. Hoe dat kan? “Personeel dat snottert of klachten heeft, zit thuis: ze wachten op hun testuitslag. Anderen zitten thuis omdat ze covid-19 hébben, zoals nu een aantal operatiekamer-medewerkers en artsen. En dan hebben longpatiënten uit de eerste golf nog nazorg nodig”. “Ook is de vermoeidheid na de eerste golf nog groot. En dat is niet met applaus en een bonus opgelost”. “Bovendien was het plan van juni van de LNAZ gebaseerd op een goede teststrategie, en dat is tegengevallen”. Voor de ziekenhuizen in de Randstad geldt bovendien dat zij te maken hebben met snel oplopende aantallen coronapatiënten. Niet zozeer op de ic’s, maar juist op de verpleegafdelingen, en daar was in de plannen nou net niet op gerekend. Ook is er sprake van gebrek aan daadkracht wat betreft het spreiden van patiënten: Het informatiesysteem van ziekenhuizen onderling werkt niet goed. Ziekenhuizen houden hun kaarten tegen de borst. En het Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (CPS) is alleen tijdens kantooruren bereikbaar.
Vervolg Rutte op de persconferentie van 13 oktober 2020:
En wat we ook hebben gezien, is hoe de mensen met andere klachten dan corona de huisarts gingen mijden, hoe de zorg thuis onder druk is komen te staan en hoe mensen met een kwetsbare gezondheid uit angst soms bijna de deur niet meer uitkwamen. Die eenzaamheid, de psychische druk die veel mensen voelen, de oplopende spanningen in veel gezinnen: ook dat zijn de ontwrichtende gevolgen van corona en die moeten we blijven zien en die moeten we blijven meewegen. Jong en oud zijn hierdoor hard geraakt. Gisteren had ik online een lang en indrukwekkend gesprek met zeven mensen met een beperking of een chronische aandoening. Hun leven totaal veranderd. We willen dit niet nog een keer op dezelfde manier: voor niemand, niet voor onszelf en niet voor de mensen om ons heen.
We komen vandaag met nieuwe en stevige maatregelen. Feitelijk gaan we naar een gedeeltelijke lockdown. Om het virus er weer onder te krijgen, moet het aantal sociale contacten en reisbewegingen drastisch verminderen. Dat is een harde boodschap en de maatregelen gaan ook pijn doen, maar het is de enige manier.
Want de feiten liegen niet: we moeten strenger zijn voor onszelf en strenger zijn op ons eigen gedrag. Voor getroffen bedrijven geldt dat het kabinet klaarstaat met de steunpakketten om deze nieuwe klap op te vangen. Dat zullen we proberen om zo veel mogelijk te doen en zo veel mogelijk ook rekening te houden met de situatie in sectoren.
Krantenkoppen op Maandag 12 oktober 2020
Teslin ‘beleggingen-baas’ over verlies door, maar ook profijt van Corona
Ziekenhuizen eigenlijk altijd al vol, doordat ‘zorg betaalbaar moest blijven’
Kabinet grijpt hard in met zgn. “beperkte lockdown”
op Dinsdag 13 oktober 2020
Tweede golf kan financiële instellingen hard raken.
Horeca betaalt uiteindelijk de rekening voor de feestvierders
Kabinet bijna aan het eind van zijn Latijn in aanpak coronacrisis
Aanmodderen met Hamer en Dans
Maxim Februari naar St Lucas: Leven is meer dan eten, lichaam is meer dan kleden
Coronaregels worden niet opgevolgd, maar kabinet schoot ook tekort
Routekaart voor regiobeleid kan niet ingevoerd: virus te wijdverspreid
Vervolg Rutte op de persconferentie van 13 oktober 2020:
Zo meteen zal Hugo de Jonge nader ingaan op een paar vragen: waarom nu die gedeeltelijke lockdown, welke logica zit erachter? Maar eerst de besluiten van vandaag. We hebben vooral gekeken naar maatregelen die zorgen voor minder sociaal verkeer, zonder dat cruciale maatschappelijke sectoren in het gedrang komen. Om maar meteen een concreet voorbeeld te geven: voor het onderwijs verandert er vandaag niets. Geen nieuwe beperkingen, daarvoor is het onderwijs te belangrijk.
Maar u kunt zich voorstellen dat de keuze ‘waar dan wel nieuwe beperkingen?’ niet zo eenvoudig is. Per sector zijn er altijd argumenten waarom juist die sector uitgezonderd moet worden.
Tekst bij foto: De ramen staan open voor ventilatie in een klaslokaal tijdens de les van het Amsterdams Lyceum. Foto Evert Elzinga/ANP
Vervolg Rutte:
Wat er allemaal gebeurt in die sector om de anderhalve meter aan te houden. Ik begrijp dat en ik doe daar ook helemaal niets aan af. Maar dat is wel ook meteen precies het punt: Het gaat niet om één sector, het gaat niet om één bedrijfstak en het gaat ook niet om één vorm van vrijetijdsbesteding. Het gaat om de vraag aan welke knoppen we tegelijkertijd moeten draaien om het aantal sociale contacten te verminderen. De hamer waarmee we het virus moeten platslaan, moet groot genoeg zijn om dat nu ook echt te bereiken. En dat is een optelsom, dat is geen keuzemenu. De maatregelen die we vandaag afkondigen, gaan in per morgen: woensdag 14 oktober om 22.00 uur ‘s avonds. In alle gevallen blijft uiteraard gelden: hoor je niet tot één huishouden, dan hou je, hoe dan ook. anderhalve meter afstand. Ik heb een lijst van acht punten en noem de meest ingrijpende als eerste.
De cafés en restaurants gaan weer dicht, dus ook de terrassen en dat geldt ook voor de coffeeshops. Dat is een keiharde dobber, maar we kunnen er niet omheen, hoe hard de horeca ook werkt om aan alle eisen te voldoen. Ja, het is waar dat het aantal clusters van besmettingen in de horeca relatief beperkt is. Maar het gaat vaak wel meteen om grote groepen en het gaat ook om heel veel contactmomenten. Een cluster in de horeca kan namelijk uitschieters hebben tot 380 besmette personen en dan gaat het heel snel. Feit is: in je eigen bubbeltje ontstaat geen uitbraak. Eten afhalen mag wel Coffeeshops blijven ook open voor afhalen en hotels kunnen openblijven en voor hun eigen gasten eten en drinken serveren.
Een uitbraak ontstaat waar je mensen ziet en tegenkomt. Op je werk, in de supermarkt, in de trein, op een huisfeestje of – inderdaad – in de kroeg. En die besmetting neem je me naar huis en dat is het punt. En we willen natuurlijk voorkomen dat de kroeg zich naar de straat verplaatst. Daarom komt er voor alle winkels en horeca-afhaalpunten die alcohol verkopen een verbod op de verkoop van drank na 20.00 uur ’s avonds. Daarop aansluitend komt er ook een verbod om na 20.00 uur ‘s avonds in de openbare ruimte alcohol te drinken of bij je te hebben. En voor de volledigheid: het afhaalloket van coffeeshops sluit ook om 20.00 uur ’s avonds.
Ten tweede de groepsgrootte. Die gaat voor alle binnenruimtes waar mensen zitten naar maximaal 30 personen per zaal. Geen uitzonderingen meer. Concreet: alle theaters en congrescentra mogen per zaal maximaal dertig mensen toelaten. Er zijn grondwettelijke uitzonderingen, bijvoorbeeld voor kerken, demonstraties en democratische organen zoals de Tweede Kamer en we maken ook een uitzondering voor sommige werksituaties. En die uitzonderingen, die staan zo meteen op rijksoverheid.nl. Ik wil daar wel bij zeggen dat niet alles wat formeel mag, ook hoeft. Met andere woorden: ook als een bijeenkomst onder een uitzonderingsregel valt, doen we een beroep op de organisatoren om serieus naar de groepsgrootte te kijken. Voor vriendengroepen en andere gezelschappen die niet samen één huishouden zijn, geldt een maximaal aantal van vier mensen binnen én buiten, op anderhalve meter en kinderen tot 13 jaar uitgezonderd. Dat formuleren we bewust zo strikt en duidelijk omdat we hierop ook extra zullen handhaven: vier is vier, geen discussie. De gedachte hierachter is heel eenvoudig: in kleinere groepen kunnen minder mensen tegelijk worden besmet. Achter de voordeur geldt nu al een zeer dringend advies van maximaal drie gasten buiten het eigen huishouden. Daar voegen we nu aan toe: en maximaal één groepje per dag, dus niet een verjaardag vieren met elk uur nieuwe gasten, dus geen blokjesverjaardagen meer. Feit is: achter de voordeur wordt een groot deel van de besmettingen doorgegeven.
Dan als derde de sport. Publiek blijft verboden, zowel in de amateursport als de professionele sport en de sportkantines blijven gesloten. Kinderen en jongeren tot en met 18 jaar kunnen in teamverband blijven sporten. Daar bovenop komt nu het volgende. De competities worden stilgelegd om het aantal reisbewegingen en sociale contacten te verminderen. Kleedkamers en douches worden gesloten. Boven de 18 blijft individueel sporten mogelijk, ook in de sportschool. Voor sporten boven de 18 in groepsverband geldt een maximum van vier mensen en altijd op anderhalve meter afstand. Concreet: een partijtje tennis kan, als je maar niet gaat dubbelen, want dan is contact onvermijdelijk. Hardlopen met zijn vieren kan wel. Topsporters kunnen op Papendal en een paar andere locaties overigens wel blijven trainen en ook het betaald voetbal in de eerste en eredivisie kan op de huidige voet door, dus zonder publiek.
Ten vierde de evenementen. Die worden verboden. En dat is heel breed. Opnieuw: hiermee drukken we het aantal contacten en reisbewegingen: van openluchtconcerten en buurtbarbecues tot theaterfestivals en kermissen.
Ten vijfde de doorstroomlocaties. Ik heb dat lelijke woord al eerder gebruikt, maar dan gaat het over al die plekken waar mensen bij elkaar komen en niet zitten maar lopen. Voor musea, pretparken en dierentuinen verandert er vooralsnog niets ten opzichte van de huidige beperkingen. Ook weekmarkten kunnen doorgaan, uiteraard met inachtneming van de op anderhalve meter. Voor winkels zetten we een streep door de koopavonden en er komt een verplichte sluitingstijd: na 20.00 uur ’s avonds, behalve voor de levensmiddelenbranche, die zoals gezegd na 20.00 uur ’s avonds geen alcohol mag verkopen. De grotere supermarkten moesten al speciale winkeluren instellen voor mensen met een wat zwakkere gezondheid. We zien op dit moment dat het simpelweg nog te druk is in de winkels. Daarom gaan we met de detailhandel in gesprek om het deurbeleid, dus met een maximaal aantal klanten per winkel, op anderhalve meter en de hygiënemaatregelen aan te scherpen en duidelijke afspraken over ontsmetting van winkelwagentjes. Als we ter plekke zien dat het toch niet goed gaat, omdat het bijvoorbeeld te druk wordt, dan kan een winkel per direct worden gesloten.
Ten zesde thuiswerken. Daarover hebben we twee weken geleden al gezegd: werk thuis tenzij het echt niet anders kan en als er op een kantoor of fabriekshal een bronbesmetting plaatsvindt, dan kan die locatie voor twee weken worden gesloten. We zien helaas in de gegevens die we hebben over het openbaar vervoer en het verkeer op de weg dat dit advies veel minder goed wordt opgevolgd dan in het voorjaar. Daarom zijn we met de werkgevers en vakbonden in gesprek om ervoor te zorgen dat deze regel veel strikter wordt nageleefd.
Tekst bij foto: Er wordt wel al veel thuis gewerkt. Claude Debussylaan aan de Amsterdamse Zuidas Foto: Roger Cremers voor het FD
Ten zevende vakanties en speciaal de herfstvakantie. Tegen iedereen die nu nog plannen maakt voor een buitenlandse herfstvakantie wil ik zeggen: ga sowieso nooit naar een land met een oranje of rood reisadvies. En dat zijn inmiddels heel, heel veel landen. Die reisadviezen zijn er niet voor niets: hou je daaraan. Als je in eigen land op vakantie gaat en je bent geen huishouden, dan geldt een groepsgrootte van maximaal vier personen, uitgezonderd kinderen tot 13 jaar. Blijf zo veel mogelijk op je vakantieadres, beperk het aantal uitstapjes. Als je toch de deur uitgaat, vermijd dan drukke momenten en neem een mondkapje mee voor gebruik binnen.
En dat brengt mij op het achtste en laatste punt, de mondkapjes. We willen de slepende discussie daarover voor eens en altijd beslechten. We moeten dat wel juridisch goed regelen en dat gaan we ook zo snel mogelijk doen. , Maar als dat klaar is, wordt een niet-medisch mondkapje verplicht voor iedereen vanaf 13 jaar die zich verplaatst in een publieke binnenruimte. Dus bijvoorbeeld als je in een winkel bent, het theater inloopt of een museum bezoekt. En we breiden die mondkapjesplicht uit tot het hele onderwijs vanaf het voortgezet onderwijs. Tussen de lessen of colleges door en als je rondloopt in de bibliotheek of de kantine zijn mondkapjes straks verplicht, ook in het mbo en het hoger onderwijs. En vanaf nu geldt daar in ieder geval al een dringend advies, in afwachting van dat juridisch vastleggen.
Tot slot een dringende oproep. Het is aan ons, het is aan ons allemaal. Wees niet die eigenwijze persoon die de randjes van de regels opzoekt. Wees die realistische Nederlander die opstaat en zijn verantwoordelijkheid neemt als het erop aankomt. En dat is nu. Dank u wel.
Krantenkop op Woensdag 14 oktober 2020
Tegenspraken in de maatregelen onderzocht. Verkort weergegeven: Waarom wel vliegen, maar niet uit eten, restaurants moeten dicht, maar de supermarkten niet .. bijvoorbeeld. De “gedeeltelijke lockdown” houdt vooral verminderen van contacten in. Er is veel weerstand: inconsequentie, bevoordeling, vooral economische belangen. Waarom restaurants dicht. Uit RIVM data blijkt, dat van de herleidbare besmettingen maar 3,8% van de horeca komt, 55% van de thuissfeer en 11% van het werk. Waarom blijven basis- en voorgezet onderwijs zelfs in het zwartste scenario open en gaan alleen de mbo’s, hogescholen en universiteiten helemaal dicht. Daar is het risico laag bleef het RIVM maar herhalen. Later voegde het OMT daar aan toe: gezien het belang van de ontwikkeling en gezondheid van de kinderen. Ook: ouders komen amper aan werken toe. Intussen sturen tientallen scholen door het hele land kinderen naar huis of sluiten de deuren wegens besmettingen. 10 tot 15 % van de leerlingen zitten thuis. Waarom mogen kerken meer. Niet samen op een terras zitten, maar wél met tientallen mensen in de kerk. Reactie van het kabinet: "Het betreft personen die in gemeenschap met anderen godsdienst of levensovertuiging belijden”. Er is vrijheid van godsdienst en kerk en staat zijn gescheiden. Feit is, dat de meeste kerken en moskeeën zich gewoon aan de coronaregels houden. Waarom vliegen we nog. Urenlang dicht op elkaar gepakt. Weliswaar mét de ontmoediging van Buitenlandse Zaken en Waterstaat: “Is je reis niet noodzakelijk? Blijf thuis!”. Daarnaast het aanwijzen van "risicogebieden”. Waarom mag profhockey en eredivisie vrouwenvoetbal niet, maar profvoetbal wel. Kabinet: de grens ligt bij het betaald voetbal en topsporters met de olympische A-status. Het roept ongeloof en woede op bij vooral vrouwenvoetballers en teamsporten als hockey, basketbal en volleybal. Tot nu toe traden juist in deze teams nauwelijks of geen besmettingen op. De eredivisie vrouwenvoetbal mocht later doorgaan, na een storm van kritiek, ook uit de kamer. Bij uitzondering mogen de nationale hockeyploegen wel in teamverband trainen. Dat mag weer niet voor nationale volley- en basket-teams. Waarom mogen sportscholen open blijven. De branchevereniging ziet bovendien ‘dat door scholen bijna niet te volgen is, wat wel en niet mag’. Aparte regels naargelang soort sport en soort ruimte en vragen over wat er nog buiten mag. Waarom verschillen de coronaregels per supermarkt. Gevolg is, dat de discipline bij supermarkten en klanten vergeleken met maart zoek is. Ook het mondkapjes “advies” van het kabinet wordt wisselend opgevolgd.
Vervolg persconferentie van 13 oktober 2020
De Jonge: Beste mensen, toen we hier twee weken geleden stonden telden we 3000 nieuwe besmettingen per dag, inmiddels zijn dat er bijna 7400. Twee weken geleden lagen er 690 mensen met corona in het ziekenhuis, nu zijn dat er 1410. Twee weken geleden werd er in 150 verpleeghuizen een besmetting geconstateerd, vandaag ruim twee keer zoveel. Dat is hoe exponentiele groei eruitziet. Als we doen wat we deden, dan krijgen we steeds meer van wat we kregen, dan verdubbelen alle cijfers binnen twee weken nogmaals, ruim. Met alle nare gevolgen van dien: voor de mensen die het virus zelf oplopen, die soms weken, maanden uit de running zijn of erger, voor mensen die zitten te wachten op een operatie, voor de mensen in de zorg, in de ziekenhuizen, in de verpleeghuizen, bij de GGD’s, mensen die al maandenlang in crisisstand staan. We kunnen hen niet vragen om voor ons te blijven dweilen, als we zelf de kraan open laten staan. We merken allemaal de gevolgen van dit virus. We merken het in heel Nederland: onze samenleving, onze economie, onze vrijheid. Er staat de komende weken veel op het spel, het aantal mensen dat besmet is, het aantal mensen dat besmettelijk is moet dalen. Dat betekent dat we met minder mensen tegelijkertijd samenkomen, dat we minder met anderen afspreken en dat we minder op pad gaan en meer thuisblijven. (Herhalingen). We zijn uiteindelijk pas beschermd als er een vaccin is. Daar wordt hard aan gewerkt, maar het zal er echt niet eerder zijn dan in de eerste maanden van 2021. En ook dan, met alle onzekerheden van dien, nog maar voor de eerste groepen. (Herhalingen) Met een grillig virus moet onze aanpak voorspelbaar zijn en daarom hebben we een routekaart gemaakt. Daarop maken we voor iedereen duidelijk welke maatregelen op welk moment nodig zijn om het aantal besmettingen onder controle te krijgen. Vier risiconiveaus, bij elk risiconiveau de maatregelen die nodig zijn. Voor iedereen terug te vinden op rijksoverheid.nl/routekaart, iets later op de avond.
Wat we telkens willen is zo gericht mogelijk ingrijpen. Maar bij een hoge besmettingsgraad zoals nu het geval is, kun je minder fijnmazig te werk gaan. Wat we telkens willen is het virus hard raken en de samenleving en economie zo min mogelijk. Maar met de maatregelen die op dit moment nodig zijn, is het onvermijdelijk dat die toch geraakt worden. We zitten op die routekaart, zoals we die gemaakt hebben, in het hoogste niveau, in het niveau ‘zeer ernstig’. En dus past daarbij en gaan we in, een gedeeltelijke lockdown. En deze gedeeltelijke lockdown zullen we zeker een week of vier moeten volhouden. Er is een kans dat het langer duurt, maar over twee weken maken we de balans op: is wat we nu doen goed genoeg of moeten we zelfs nog meer doen? Als het niet goed genoeg is, dan is een totale lockdown onvermijdelijk: helemaal geen bijeenkomsten meer, helemaal thuisblijven. Maar dat zou niet nodig moeten zijn, we hebben het zelf in de hand.
Ik begrijp dat maatregelen discussie oproepen: voor de één zijn ze niet streng genoeg, voor de ander misschien te rigoureus. Maar discussiërend over de maatregelen krijgen we het virus er niet onder, het virus is niet vatbaar voor discussie. (herhalingen). En wat echt niet kan is dat we die frustratie afreageren op de mensen die voor ons in de frontlinie staan in de zorg, als een afspraak verplaatst moet worden; bij de GGD, als je moet wachten in het ov of in de winkel, als je er vriendelijk aan wordt herinnerd een mondkapje te dragen. (Herhalingen) Het voorjaar hebben we van de verpleeghuizen geleerd. Het sluiten van die huizen heeft ongelofelijk veel verdriet gebracht, hoe noodzakelijk ook toen: bij bewoners, bij hun naasten, maar ook bij mensen die dagelijks voor ze zorgen heeft dat verdriet betekend dat ze nooit meer terug willen naar die periode. Dat willen wij ook niet. Zorginstellingen hoeven niet nogmaals helemaal dicht voor bezoek. Bezoek moet soms beperkt, maar het moet wel mogelijk blijven, al kan het soms slechts een enkele naaste zijn. (Herhalingen) Dank.
Op dinsdagavond (13 oktober) werd er in Den Haag op het Plein geprotesteerd tegen de coronamaatregelen van het kabinet. Foto David van Dam
Het volgende persmoment is op 23 oktober 2020. Daarvóór zijn er weer veel artikelen met betrekking tot Corona in kranten verschenen.
Krantenkoppen op Dinsdag 13 oktober 2020
Routekaart voor regiobeleid kan niet ingevoerd: virus is al te wijdverspreid
Bijna-lockdown ook gevolg van eerdere aarzeling
Aanmodderen met Hamer en Dans
Coronaregels worden niet opgevolgd, maar kabinet schoot ook tekort
Horeca betaalt uiteindelijk de rekening voor de feestvierders
Tweede golf kan financiële instellingen hard raken.
Kabinet bijna aan het eind van zijn Latijn in aanpak coronacrisis
Maxim Februari citeert St Lucas: Leven is meer dan eten, lichaam is meer dan
kleden
Krantenkoppen op Maandag 19 oktober 2020
De lobbyisten en beleidsbepalers in Europa missen beiden informatie-uitwisseling
Een bedrijfsman met ‘echt’ of moreel leiderschap (interview) Verkort weergegeven: Na een ceo- en commissaris verleden, nu president-commissaris van het worstelende bouwconcern BAM. Hij komt uit de “Pon familie” en wordt gezien als een zwaargewicht in het bedrijfsleven. Hij heeft ook zeker een decennium bij PON gewerkt, een familiebedrijf, importeurs van Volkswagen, Audi en Porsche. Daarna veel commissariaten bij niet beursgenoteerde bedrijven, vooral familie bedrijven, zoals Blokker. Tot hij gevraagd werd door BAM. Zelf voelt hij zich “een vrije jongen”. Bij navraag worden hem door vrienden en collega’s eigenschappen toegekend, waaraan een “goede” leider is te herkennen. Zijn manier van ondernemen is transparant voor anderen. Hij heeft een zeer brede belangstelling. Als hij voor een probleem komt te staan wil hij ‘alles van iedereen’ weten voordat hij een knoop doorhakt. Het gevolg is dat niemand zich overruled voelt. Hij heeft samen met rijksambtenaren in 2009 bedacht, dat bij vertrek van een ceo uit een familiebedrijf, diens erfdeel uit het bedrijf, wordt beperkt: De Bedrijfsopvolgingsregeling (Bor). Zodat een bedrijf bij een dergelijk vertrek niet in liquiditeitsproblemen kan komen. vlak Vlak na het uitbreken van de financiële crisis, herfst 2008, pleitte hij in het FD voor een boekhoud- en waarderingsmethode gebaseerd op “goed koopmanschap”. Daarmee keerde hij zich naar eigen zeggen tegen “bedrijven en hun management die in goede tijden met ongerealiseerde waardestijgingen spelen”. Hij doet niet mee met die “snelle, zogenaamd moderne stijl van ondernemen”. Dan maar conservatief; “bewust conservatief”. “Hoewel”, volgens een ingewijde, “hij er niet trots op is, dat de familie Blokker onder zijn commissariaat de digitalisering heeft gemist en daardoor is gaan verbrokkelen”.
Vervolg krantenkoppen op Maandag 19 oktober 2020
Ook op scholen steeds meer verschillende meningen
Krantenkoppen op Dinsdag 20 oktober 2020
Meer dan 3000 banen van de 14000 weg bij zakenreisconcern BCD
Sneltesten geven meer vrijheid
Verpleeghuizen open voor bezoek geeft stress
Werkdruk in verpleeghuizen veel te hoog door weinig testcapaciteit en verzuim
Waar is het economische Groeifonds eigenlijk een oplossing voor?
Krantenkoppen op Woensdag 21 oktober 2020
Eenzaamheid kan thuiswerkers naar de keel grijpen
In dit ziekenhuis voelt de tweede golf zwaarder dan de eerste
Krantenkop op Donderdag 22 oktober 2020
Ziekenhuizen schalen ic-capaciteit op. Patiënten worden naar elders vervoerd
Krantenkoppen op Vrijdag 23 oktober 2020
Ondernemingen weer sociaal wortelen in de samenleving Verkort weergegeven: Een interview met de voormalige adviseur van de Hoge Raad Vino Timmerman. De afgelopen zeventien jaar tot mei van dit jaar was hij de belangrijkste adviseur van de Hoge Raad op het gebied van vennootschapsrecht. Hij was het juridisch kompas voor heel wat bestuurders en commissarissen van beursgenoteerde ondernemingen. Sinds maart is hij terug bij de universiteit waar hij studeerde. Als hoogleraar grondslagen ondernemingsrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam gaat de 70-jarige promovendi begeleiden. In zijn vanwege corona niet uitgesproken oratie schetst hij de ontwikkeling van het ondernemingsrecht en het bedrijfsleven vanaf 1900. In deze oratie onderscheidt hij verschillende fases in de relatie politiek en bedrijfsleven. Vanaf 1900. De eerste fabrieken als Philips en Enka Opkomst van ‘de moderne onderneming. Vanaf 1945. Sociaal betrokken bedrijven met voetbalclubs, woonwijken enzovoort, enzovoort. De tijd van ‘de sociale onderneming’. Vanaf 1980 tot 2015 De ‘economische onderneming’. Door politiek verwende bedrijven, om meer groei in de economie te brengen. Flexibilisering van arbeid, geen oog voor diversiteit burgers enz.: “Het gemeenschap denken raakt in diskrediet, ondernemingen raken ‘ontworteld’ van de samenleving waaruit zij zijn voortkomen. Onder druk van de kapitaalmarkten komen de aandeelhouder en het winst denken centraal te staan”. Sinds 2015 is volgens hem het tijdperk van de 'politieke onderneming' aangebroken. Sinds de kredietcrisis van de periode rond 2009 was de politieke bewustwording van de grote en groeiende macht van het bedrijfsleven gegroeid. Dit werd nog versterkt door de groter wordende klimaatproblemen en het door Corona sterk zichtbaar worden van sociale misstanden, en verdeeldheid in de samenleving. Het bedrijfsleven wordt meer en meer 'belast met publieke taken', zoals ook het tegengaan van witwassen en criminaliteit. In de huidige tijd kun je spreken van dat het “schuurt” tussen het bedrijfsleven en de politiek. De onderneming moet opnieuw gaan “wortelen in de samenleving” en in haar beleid meer gefocust zijn op het algemeen belang van die samenleving, op de problematiek in de samenleving, dan op het winstbelang van aandeelhouders. De huidige gegroeide onbalans daarin moet weer terugkeren naar het ‘historisch normale’. Juist ondernemers die het algemeen belang en winst maken kunnen combineren zullen het meest succesvol blijken. Enkele signalen van hoe dat er uit zou kunnen gaan zien worden al zichtbaar. Bij nieuwe en bestaande ondernemingen al langer uit eigener beweging en nu dus ook steeds meer onder politieke druk.
Zie voor dit onderwerp ook de politiek filosoof MacIntyre aan het woord in deze website onder "Macht en Leiderschap" (Menu)
Vervolg van de krantenkoppen op Vrijdag 23 oktober 2020
Goede wil bij opvolging van regels helpt niet. Waarom achter een regel staan wat anders is dan die ook opvolgen (interview) Verkorte weergave: Af en toe heb ik cruciale bevindingen van de geïnterviewde onderzoeker (volgens de schrijver van dit artikel), voor de duidelijkheid vet weergegeven. “Corona zorgde voor de grootste gedragsverandering die ik ooit heb gezien”, zegt hoogleraar gezondheidspsychologie Marijn de Bruin, verbonden aan het Radboud UMC en de universiteit van Aberdeen en nu ook gedragsonderzoeker van de gedragsunit van het RIVM. De Corona Gedragsunit van het RIVM bestaat sinds april 2020 en doet onderzoek onder 50.000 Nederlanders in hoeverre zij zich houden aan de maatregelen tegen corona en hoe ze zich voelen. Het is onderzoek naar het zogenaamde “draagvlak” van de maatregelen.
Tekst bij foto: Jongeren met en zonder mondkapjes in de Amsterdamse Kalverstraat. Uit RIVM-onderzoek kwam níét naar voren dat jongeren de risico's onderschatten. Foto: Ramon van Flymen voor het FD
De Bruin: “Het gaat om ons gedrag, horen we steeds,. Dat is hét instrument om het virus eronder te krijgen. Toch had gedragswetenschap aan het begin van de eerste uitbraak in maart geen plek in de crisisaanpak”. De Bruin deed toen al direct suggesties op sociale media voor betere communicatie over de maatregelen. “Dat mocht wel wat minder virus en wat meer mens zijn. Het advies was om regelmatig je handen te wassen. Maar wat is ‘regelmatig’. Link dat aan specifieke momenten”. Vorige week werd het meest recente deel van het draagvlak onderzoek van de Corona Gedragsunit van het RIVM uitgebracht. Daarin valt op, dat het draagvlak voor de maatregelen in het algemeen hoog is. En tegelijkertijd hoe de sociale norm zorgt voor verschillen in de uiteindelijke opvolging van maatregelen. Het gat tussen intentie en het uiteindelijke gedrag verschilt per maatregel: Het draagvlak voor hygiënemaatregelen zoals handen wassen is groot. Mensen houden het behoorlijk goed vol. Afstand houden is al lastiger. Dan het mijden van drukke plekken: 94% staat achter het advies, drukte te vermijden. Maar het naleven blijkt toch moeilijk. 48% was in de afgelopen week op een te drukke plek geweest, maar de meerderheid keerde niet om. Eenmaal aangekomen op een plek waar ook veel anderen zijn maakt het héél moeilijk om rechtsomkeer te maken.
De Bruin wil extra stil staan in dit gesprek bij het van de zomer hard oplopen van het aantal infecties onder jongeren. Want: “Uit ons onderzoek kwam níet naar voren dat jongeren de risico’s onderschatten. Ze zouden het ook erg vinden om kwetsbaren te besmetten”. Toch leken zij zich minder goed aan de regels te houden".
Hoe is dat te verklaren? De Bruin: “Ik vind het ook belangrijk om te zeggen dat het niet alleen jongeren waren, die zich niet aan de regels hielden. Bovendien waren er ook veel jongeren en jongvolwassenen die zich wél aan de regels hielden ... Uit verschillende onderzoeken blijkt wel, dat jongeren het extra zwaar hebben in deze pandemie. De urgentie van sociale contacten is bij jongeren extra groot. In deze fase van ontwikkeling is het gevoel niets in het leven te willen missen heel groot. De prioriteiten van belangen liggen bij hen anders dan bij volwassenen. Dat nog afgezien van dat jongeren vaak minder mogelijkheden hebben om binnenshuis op een veilige manier samen te komen. Bij ouders thuis of een studentenkamer bieden daarvoor niet de mogelijkheden".
"Dan iets anders. Naar aanleiding van wat uit het onderzoek aan het begin van de zomer kwam. Een onderzoek waardoor het kwam, dat het aantal mensen dat zich bij klachten liet testen laag was. We zijn opgevoed met het idee dat je dingen even aankijkt en dat je niet voor elk wissewasje naar de dokter gaat. Nu moest je al bij een loopneus in actie komen en thuisblijven. Dan heb je wel wat af te leren. Het kost dan moeite om het nut van testen in te zien. Nadat er veel publiciteit was gegeven aan cijfers van de gedragsunit hoeveel nieuwe infecties het testen scheelde, steeg het aantal testen met 20%. Maar ook bleek, dat 20% van de mensen die positief waren getest op corona toch naar buiten ging. Weliswaar gaan mensen vooral naar buiten voor praktische dingen zoals de hond uitlaten en boodschappen doen. Daar zouden we elkaar moeten helpen. Sommige mensen moeten voor hun werk naar buiten, omdat ze anders geen inkomsten hebben. Daar is ondersteuning op zijn plaats".
Dit zegt De Bruin tot slot: "Ik sta er als gedragswetenschapper van te kijken dat we ons dagelijkse en sociale leven zo enorm hebben aangepast, voor elkáár ook nog. Ik vind het heel bijzonder om te zien dat ook mensen die zelf weinig risico lopen zo veel opofferen om zichzelf en elkaar te beschermen”.
Vervolg van de krantenkoppen op Vrijdag 23 oktober 2020
Rutte vindt het voor volledige lockdown te vroeg
De Coronawet nog in Eerste Kamer
Deskundigen over mentaal volhouden van thuis werken
Persconferentie van minister-president Rutte op 23 oktober 2020.
Goedemiddag allemaal.
Deze week is het herfstreces. Daar heeft het coronavirus geen boodschap aan: ook in deze recesweek hebben wij toch een ministerraad gehad om de laatste stand van zaken rond het virus te bespreken. Je ziet op dit moment dat in heel Europa de besmettingen fors oplopen.
De cijfers van de afgelopen week geven ook in Nederland absoluut geen reden tot juichen: Het aantal besmettingen is nog steeds heel hoog: vandaag zijn meer dan 10.000 positieve testen gemeld en dat is echt nog veel te veel. Je ziet het ook in de zorg. De corona afdelingen stromen vol met patiënten, ook op de IC’s lopen de aantallen inmiddels weer behoorlijk op en patiënten moeten weer worden verplaatst tussen regio’s.
Vandaag zijn ook de eerste patiënten naar Duitse ziekenhuizen overgebracht en de reguliere zorg wordt op veel plekken noodgedwongen afgeschaald. Ik heb, overigens, zojuist nog telefonisch contact gehad met Armin Laschet, de minister-president van Noordrijn-Westfalen, om hem namens Nederland te bedanken voor het feit dat zij weer zo gastvrij zijn en solidair om Nederlandse patiënten in zijn deelstaat onderdak te bieden.
Het blijft dus essentieel dat we de trend ombuigen. We zien gelukkig dat mensen de afgelopen week voorzichtiger zijn geworden. En de gedeeltelijke lockdown waar we sinds ruim een week in zitten, zorgt ervoor dat het aantal contactmomenten en verplaatsingen weer beperkter is. Dat is niet leuk, dat realiseer ik mij, en zeker voor getroffen ondernemers is dit enorm zwaar, maar het is helaas nodig.
Bij de foto's: Onrendabel doorgaan door die groepering van "getroffen ondernemers" die nauwelijks ooit door Rutte wordt genoemd
Ik hoop dat we snel de effecten van de cijfers zullen zien. Vanzelfsprekend houden wij continu de vinger aan de pols. Er wordt dag in, dag uit met elkaar intensief gesproken in verschillende samenstellingen.
De gedeeltelijke lockdown die vorige week Dinsdag 13 oktober is aangekondigd, is de Woensdag erop 's avonds van kracht geworden. De eerste volle dag van de gedeeltelijke lockdown was dus pas vorige week Donderdag. U weet, die maatregelen gelden voor tenminste vier werken. Maar we hebben ook gezegd dat we na twee weken een soort van tussenbalans zouden opmaken en dat gaan we dus ook komende week doen. Daarbij liggen alle scenario’s op tafel. Het is dan van belang om te kijken wat het effect is van het pakket wat nu loopt. Dat kun je nog niet zien, dat is nog te vroeg, dus dat hopen wij zo snel mogelijk te zien. Hugo de Jonge en ik zullen daar dus ook bij jullie op terugkomen zodra nadere maatregelen of nadere duidingen nodig zijn.
Dan was er de afgelopen week veel te doen over de afgebroken vakantie van de Koning. Ik heb daar al over gezegd dat ik op de hoogte was van de voorgenomen vakantie en daarmee de verkeerde inschatting heb gemaakt. Woensdag heeft u de persoonlijke boodschap gezien van de Koning. Ik merk uit reacties dat daar veel waardering voor was en nogmaals, die inschatting was verkeerd om te gaan en dat heb ik mij ter harte genomen.
Tot slot wil ik hier niet voorbijgaan aan de afschuwelijke terreurdaad die afgelopen week in Frankrijk heeft plaatsgevonden. Samuel Paty, de leraar, die op beestachtige wijze is vermoord omdat hij zijn leerlingen de waarde van het vrije woord wilde bijbrengen. Dat is onverdraaglijk en onacceptabel. We hebben daar ook vandaag in de ministerraad bij stilgestaan. Volgende week dinsdag, heb ik begrepen, zal Samuel Paty ook in de Tweede Kamer worden herdacht en daar zal ik namens het kabinet een bijdrage aan leveren. Ik wil ook hier nog een keer benadrukken dat Nederland zij aan zij staat met het Franse volk. Ik heb daar ook contact over gehad met Emmanuel Macron, na zijn indrukwekkende toespraak van afgelopen woensdagavond .
Krantenkop op Zondag 25 oktober 2020
Groot omzetverlies stomerijen. Geen ‘Zuidas’- en Horeca kleding
MKBers verzinnen iets anders, want de banken willen niet
Krantenkop op Maandag 26 oktober 2020
Meer en meer ‘stuurlui aan wal’
Krantenkop op Dinsdag 27 oktober 2020
Tweede virusgolf jaagt kosten coronasteun met miljarden omhoog
Tekst bij de foto: De ministers Eric Wiebes (Economische Zaken) Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en Wopke Hoekstra (Financiën) maakten dinsdag extra steunmaatregelen bekend. Foto: Robin Utrecht/ANP
Bankiers en opkopers bereiden zich voor op probleemkredieten
Sommige werkgevers houden doelbewust hun kantoren open
Tekst bij de foto: Het spitsuur is rustig, maar het is lang niet zo stil op de weg als in het voorjaar. Meer werkenden komen tóch naar kantoor. Foto: Hans van Rhoon/Hollandse Hoogte
Persconferentie 27 oktober 2020 door premier Rutte en minister De Jonge van VWS Huidige maatregelen zeker tot in december van kracht
Van deze persconferentie heb ik (TL), zoals gezegd, alleen een samenvatting (Rijksoverheid,28 oktober 2020) kunnen vinden : Premier Rutte en minister De Jonge van VWS maakten tijdens het persmoment van 27 oktober bekend dat de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus die twee weken eerder in werking zijn getreden, zeker nog tot in december van kracht zullen blijven. Indien nodig volgen er tussentijds nieuwe maatregelen. De huidige maatregelen, de zogenoemde gedeeltelijke lockdown, zijn zeker tot in december nodig, zei minister De Jonge. Dit betekent onder meer dat de horeca dicht blijft. Feestdagen als Sint-Maarten en Sinterklaas kunnen waarschijnlijk alleen in kleine kring worden gevierd: "Ga er voorlopig maar van uit dat je dat niet groot kunt vieren, maar alleen in eigen kring met drie gasten", zei premier Rutte. Hij vindt het te vroeg om al iets te zeggen over de Kerstdagen. Hij raadt wel aan om de kerstvakantie en de wintersport te beperken en de adviezen van Buitenlandse Zaken op te volgen: "Op korte termijn komen we met nadere adviezen hierover, misschien al deze week of begin volgende week." Rutte gaf aan dat de maatregelen die twee weken geleden zijn ingegaan, nog geen duidelijk hebben beeld opgeleverd: "Het is te vroeg om nu conclusies te trekken en dus te vroeg om nu al op de rem te trappen." Volgende week dinsdag geven Rutte en De Jonge weer een persconferentie, tenzij de cijfers zo alarmerend zijn dat er eerder maatregelen nodig zijn. Volgens Rutte liggen alle mogelijke scenario's op tafel, zoals een volledige lockdown waarbij iedereen thuis moet blijven. Hij riep daarom nogmaals op om zich aan de regels te houden. Met de voorzitters van de veiligheidsregio's is afgesproken dat er strenger zal worden gehandhaafd. Dit betreft onder meer handhaving van de regel dat, binnen en buiten, (niet in de thuissituatie), een groep uit maximaal 4 personen van verschillende huishoudens mag bestaan. Ook zijn hierover afspraken gemaakt met de detailhandel.
Krantenkoppen op Woensdag 28 oktober
Transitie van lege kantoren en lege winkels Verkorte weergave: Eindhoven bouwt op grote schaal kantoren en winkels naar woningen om. Daar gebeurt wat overal in Nederland moet gebeuren. Stadscentra toekomstbestendig maken. Daar moeten gemeenten en pandeigenaren in investeren. “Hier werken we aan de binnenstad”, stond in maart van dit jaar op een metershoge poster op de gevel van het oude V&D gebouw. Na Amsterdam doet geen stad in Nederland zo veel aan hergebruik van bestaande gebouwen als Eindhoven. De komende jaren zullen andere Nederlandse steden dit voorbeeld moeten volgen. De komende jaren maakt de overheid bijna €100 miljoen coronasteun vrij voor de verbouwing van binnensteden. Daarnaast zullen ook vastgoedeigenaren moeten inleveren. Maar een ombouw is een grote investering. En daarna is het maar de vraag of het hen iets op zal leveren: Bewoners betalen namelijk minder huur dan winkels. Als vastgoedeigenaren geen gehoor geven aan structureel lagere huren kan kan transformatie nog meer vertraging oplopen, dan het al doet. De voorbereiding van dergelijke transities en het ontwerpen daarvan lopen daarnaast enorme en ontmoedigende vertragingen op door gemeentelijke procedures en protesterende bewoners. Intussen neemt overal in Nederland, door het toenemende online kopen, de leegstand van winkels toe. Gemiddeld staat nu bijna 8% van de winkels leeg. In middelgrote steden, die vaak 'overbewinkeld' zijn, is dat 15%. Ook in Almelo, Hoorn en Bergen op Zoom wonen straks mensen in een oude V&D. In andere ‘verdiepingen’-winkels als Het Warenhuis en Le Magasin worden nu eveneens appartementen gebouwd. Intussen hebben overheden wel ook te maken met het fenomeen, dat winkel-aan-winkel straten wel moeten blijven. Want die zijn onverbrekelijk verbonden met de levendigheid van stads- en buurtcentra, zoals dat door bewoners wordt beleefd.
Bij de foto: Van Wouwstraat. Foto van de gemeente Amsterdam
Krantenkoppen op Donderdag 29 oktober 2020
Ook Big-Tech doet het goed in Coronatijd
Foto: Reuters
Ondanks veiligheidsrisico’s wetenschappelijke samenwerking met China Verkorte weergave:
Bij de foto: onder toeziend oog van prins Willem-Alexander en de Chinese leider Xi Jinping (26 oktober 2015) tekenen de Rijksuniversiteit Groningen en de stad Yantai het contract voor een gezamenlijke campus. Dit werd een financieel fiasco. Foto: Koen van Weel/ANP
Terwijl het kabinet waarschuwt voor spionage door Chinese wetenschappers, neemt de samenwerking tussen Nederlandse en Chinese wetenschappers spectaculair toe. Dat blijkt uit een analyse van wetenschappelijke publicaties. Vorig jaar waren er bijna drieduizend co-publicaties. Veel van deze publicaties gaan over kernfysica, materiaalkunde en computerwetenschap. De laatste jaren scoort kunstmatige intelligentie goed. Ook in de geneeskunde wordt veel samengewerkt. In fotonica (een nieuw soort chips), één van de speerpunten van het Nederlandse economische beleid, is minder samenwerking. De overheid acht de universiteiten verantwoordelijk. In het verleden is samenwerking met Chinese wetenschappers vaak aangemoedigd. Nu de politieke opvattingen veranderen en de risico's van samenwerking worden onderstreept, hebben veel universiteiten moeite om hun beleid aan te passen of aan te scherpen. De Nederlandse universiteiten hebben geen gezamenlijke China-richtlijnen. Die zijn er wel in andere landen, zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Australië. De meeste Nederlandse universiteiten houden niet bij, welke contracten hun wetenschappers in China afsluiten. Want dat is “ondoenlijk” zegt bijvoorbeeld hoogleraar Peter Wieringa, tevens “China Ambassadeur” van de TU Delft. De waarschuwing van het kabinet geldt met name voor technologie die óók een militaire toepassing kan krijgen. Ook voor maritieme technologie heeft Peking grote belangstelling, zo bleek vorig jaar uit een grote hack van 27 universiteiten door een Chinese hackersgroep. Het ministerie van OCW onderzoekt of op dit moment extra maatregelen nodig zijn voor het stoppen van “ongewenste kennis- en technologieoverdracht” uit universiteiten. Het beeld dat de samenwerking van Chinese wetenschappers met Nederlandse collega's sterk groeit, wordt bevestigd door een woensdag gepubliceerd onderzoek van China-experts uit Leiden. De onderzoekers, onder leiding van Ingrid d'Hooghe van het Leiden Asia Centre, stellen ook dat de meeste universiteiten weinig inzicht geven in hun samenwerkingsverbanden met China.
Vervolg van krantenkoppen op Donderdag 29 oktober 2020
Grote bedrijven wijken uit naar commerciële coronatesters
Het is lang wachten op een coronatest bij de GGD. Dat leidt tot onnodig ziekteverzuim. Werkgevers zoeken naar snellere alternatieven.
Krantenkoppen op Vrijdag 30 oktober 2020
Minister Wiebe Hoekstra trekt de regie over de voorwaarden van staatssteun aan de KLM naar zich toe. Sterk verkorte weergave: De €3,4 mrd staatssteun waarmee KLM de komende coronaperiode door moet zien te komen, is ruim vier maanden na de toezegging ervan nog altijd niet vrijgegeven door het kabinet. Het steunpakket, een combinatie van een staatslening en door de staat gegarandeerde bankleningen, beslaat in totaal een periode van vijf jaar. KLM heeft met de vakbonden echter cao-versoberingen afgesproken die lopen tot maart 2022 voor de piloten. En voor het cabine- en grondpersoneel tot het einde van 2022. Hoekstra heeft met zijn optreden de regie uit de handen van de KLM-top genomen: De vakorganisaties moeten zich van de minister ook na afloop van de versoberde cao’s in 2022 committeren aan de bezuinigingsafspraken die KLM met de staat afsprak voor de gehele periode van vijf jaar. De bonden zijn echter van mening dat de minister eenzijdig de spelregels heeft gewijzigd. KLM-president Pieter Elbers deed een oproep aan zijn medewerkers het geruzie te staken en tot definitieve afspraken te komen: “Verdeeldheid onderling is slecht voor iedereen, voor onze reputatie en ook voor het draagvlak in de samenleving”.
Vervolg van Krantenkoppen op Vrijdag 30 oktober 2020
De grenzen van samenwerking in Europa Ietsje verkorte weergave: Het krantenartikel begint met citaten uit het boek: "Steden lezen, de stille wording van Europa" (2008) van de Duitse historicus Karl Schlögel. Daarin schetst Schlögel hoe globalisering het continent sinds de val van de Muur heeft veranderd: 'Nationale staten verliezen contouren, steden, regio’s en economische zones verliezen en winnen beurtelings aan gewicht; jongeren, migranten, ouderen, wetenschappers, shoppers en vakantiegangers vinden steeds nieuwe routes'. Ook dat is “Europa”. 'Van dit Europa komen geen persverklaringen. Dit Europa straalt wel een verleidelijke energie uit'. Het is “het informele Europa”. "Niet Brussel" of ”verschaalde Europese idealen” houden het bijeen, 'maar het internet, goedkope vluchten, hogesnelheidslijnen, mobiele arbeid, het Engels als lingua franca en de Erasmus-studiebeurs'. Aldus Schlögel. De schrijver van het artikel vervolgt zelf met: Het is dit informele Europa, dat sinds dit voorjaar door Corona stil ligt, omdat dit Europa het moet hebben van fysieke en mentale bewegingsvrijheid. Tegelijkertijd lijken de natiestaten in Europa een stevige comeback te maken. In de coronacrisis ligt dat ‘eigen land eerst’ trouwens voor de hand. En mogelijk is de comeback van de natiestaten ook in verband te zien met dat globalisering al een tijdlang wat op retour lijkt. Gezondheidsbeleid is in Europa weliswaar een nationale bevoegdheid. Maar ook is bij een virus dat zich niet aan grenzen houdt, samenwerking logisch. En evenmin heeft een afzonderlijke Europese staat een oplossing voor klimaatopwarming, migratie, of de dominantie van Facebook en Google. In weerwil van deze logica trokken Europese landen bij het uitbreken van Corona nationaal ten strijde om de mondkapjes en ontstond er een warwinkel aan reisbeperkingen. Het was vooral ieder voor zich. Deze maand schreef Jan Zielonka, hoogleraar politieke wetenschappen in Oxford en Venetië in “New Statesman” ‘dat de oude natiestaat toch wel echt verleden tijd is. Dat ook Covid-19 weer laat zien, dat ook op internationaal niveau publiek gezag noodzakelijk is’. Europese regeringsleiders hebben op een videoconferentie een meer gezamenlijke coördinatie voor tijdens de tweede Covid-19-golf bepaald. Resultaat: een gezamenlijke quarantainerichtlijn, centraal ingekochte testen, corona-apps moeten ‘met elkaar praten’ en gegevens over besmettingen en opnames moeten beter worden gedeeld. Bovendien moet nu al worden nagedacht over het uitrollen van toekomstige vaccins en het bestrijden van desinformatie daarbij: "Als te veel mensen bang zijn voor een vaccin, kan dat de hele operatie ondermijnen”, aldus Michel, president van de Europese Raad in een video-overleg van de Raad.
Bij de foto (Reuters): Video overleg met regeringsleiders.
Michel voegde hier aan toe, dat Europa “een pijler voor stabiliteit is”. Het kan niet verbazen dat de Nederlandse premier Rutte (VVD) na dit overleg terugkwam op deze laatste uitspraak: Coördinatie vond hij te prijzen “maar het initiatief moet echt van de lidstaten komen. Bij het bestrijden van de crisis heeft Europa geen meerwaarde”. Het is Ruttes vertrouwde, in bubbelfolie verpakte euroscepsis die je ook ziet als hij weer eens de Europese “eenheid in verscheidenheid” prijst of de noodzaak van “nationaal draagvlak” onderstreept. “Het begint en eindigt met de lidstaten”, zei hij twee jaar geleden tijdens zijn rede in Berlijn: “Brussel dient de lidstaten, niet andersom.”
Zet dat naast Angela Merkels woorden van dit voorjaar, bij haar voorstel, samen met de Franse president Macron, voor een Europees herstelfonds van 500 miljard euro: “Europa is het antwoord. De natiestaat alleen heeft geen toekomst. En wat Duitsland betreft: daarmee gaat het alleen goed als het goed gaat met Europa”. Merkel spreekt een andere taal dan Rutte. Zij spreekt een taal van ‘gezamenlijkheid’, waarbij de Brusselse organen en de lidstaten elkaar wederzijds versterken, omdat ze het geen van beide alleen afkunnen.
Na afloop van de coronatop, waar weinig harde besluiten konden worden genomen, benadrukte Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, eveneens die gezamenlijkheid. Ook politicoloog Jan Zielonka zegt desgevraagd, dat 'de coronacrisis te ernstig is voor “soevereiniteitsspelletjes” tussen Brussel en de lidstaten', “Dit probleem is zo complex dat je per deeloplossing het juiste bestuursniveau moet zoeken”. De schrijver van dit artikel geeft daarvan het voorbeeld, dat het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) in Stockholm samen met de RIVM’s uit de lidstaten een richtlijn gaat opstellen voor gezamenlijk quarantainebeleid.
Krantenkoppen op Zaterdag 31 oktober 2020
Hoekstra houdt zijn poot stijf bij de KLM
De piloten liggen dwars over hun loonvermindering
Bij de foto: De 3000 KLM-piloten, verenigd in de vakbond VNV, hebben de speciale commitment-clausule niet ondertekend voor de gestelde deadline van zaterdag 12.00 uur. Foto: ANP/HH/Nico Garstman
Het kabinet geeft voorlopig geen staatssteun aan KLM. Dat heeft minister van Financiën Wopke Hoekstra zaterdag laten weten in een brief aan de Tweede Kamer. Het kabinet eist als voorwaarde voor de steun dat het personeel van KLM vijf jaar salaris inlevert. Een deel van het personeel, waaronder de piloten, weigert zich hieraan te binden. Hoekstra noemt tegenover de NOS de opstelling van de piloten "risicovol", omdat KLM zonder staatssteun failliet zou kunnen gaan. KLM-president Elbers: "Deze impasse is zorgelijk". Hij doet een beroep op de piloten om alsnog akkoord te gaan.
Vervolg krantenkoppen op 31 oktober 2020
Sollen met de Europese rechtsorde Verkorte weergave: Wekelijkse column van Caroline de Gruyter over politiek en Europa. Jean Monnet, een van de grondleggers van de Europese Unie, zei eens dat Europa wordt gevormd door crises. Als je kijkt naar alle crises van de afgelopen jaren, klopt dat wel. De financiële crisis zorgde voor meer regulering van Europese banken en hedgefondsen. De eurocrisis dwong, de euro met een noodfonds en bankenunie te versterken. Door de migratiecrisis groeit Frontex uit van een timide clubje dat niets kon of mocht, tot een potig agentschap voor bewaking van de buitengrenzen. En door de coronacrisis worden nu eurobonds uitgegeven. Het zou dus best kunnen dat we over een paar jaar terugkijken op de rechtsstaatcrisis met Polen, en zeggen: dit heeft Europa gevormd, of zelfs veranderd. Maar hoe?
We moeten niet te veel verwachten. Europa doet bijna altijd alles half: Eurobonds zijn „tijdelijk”, de bankenunie is onvoltooid, dus de kans dat ook de rechtsstaatcrisis uitdraait op een halfbakken compromis, is groot. De rechtstaatcrisis in Europa duurt nu al jaren. Sinds 2009 worden er al procedures in het leven geroepen om EU-landen die de rechtsstaat geweld aandoen aan te pakken. Diverse Europese instanties zijn sindsdien met die procedures in de weer geweest: Politieke consultaties met Polen, de gang naar het Europese Hof, debatten over sancties. Alle EU-lidstaten hebben zich verplicht om zich aan de regels van het Europees verdrag te houden. De regels die zij zelf hebben opgesteld.
Er is nu wel een kookpunt bereikt zou je zeggen. Eén van die regels is dat je onafhankelijke rechtspraak moet hebben. In Polen is dat niet meer het geval: de regering benoemt politiek loyale rechters en straft ze als ze van de partijlijn afwijken. Polen zou sancties moeten krijgen en stemrecht verliezen. Want niemand kan Polen de EU uitzetten. Maar wat gebeurt er? Het Europese mechanisme van pappen en nathouden trad weer in werking: “Dit is een onderhandeling, geen confrontatie. Zo gaan we niet met elkaar om” zei kanselier Merkel, altijd bezig om de 27 bijeen te houden. Frankrijk, Italië en Oostenrijk steunen haar. Er lijkt een meerderheid te gaan ontstaan van landen die Polen niet willen straffen. Weliswaar in ruil voor Poolse concessies. Het Europese Hof houdt de rug wel recht. En het Europese parlement eist dat de Commissie Polen kort op subsidies.
Hoe gaat het nu verder? Kan het parlement de Commissie wegens nalatigheid wegsturen? Wordt de reputatie van het Hof beschadigd als er politieke akkoordjes komen? Europa draait op compromissen en daarmee wordt gesold met de Europese rechtsorde.
Hiermee ben ik aan het einde gekomen van oktober 2020; aan het einde van de eerste maand van de drie, die de lange piek van de tweede Corona golf duurde. Ik neem deze gelegenheid waar, om even weer 'de rode lijn' op te nemen, die door deze hele website heen loopt. Die gelegenheid wordt mij bovendien aangereikt door twee krantenartikelen die ik relevant heb geacht voor mijn website. Zij bevestigen een theorie, die een belangrijke rol speelt in mijn website.
Ik noem allereerst het artikel van 30 oktober hierboven, waar het boek van de Duitse historicus Karl Schlögel: "Steden lezen, de stille wording van Europa" (2008) wordt aangehaald. In de aanhaling van Karl Schlögel gaat het over de twee sporen waarlangs een samenleving zich ontwikkelt: Een formele, officiële, manier (van 'democratisch' overleg door overheden, “persconferenties” enzovoort). En een informele, “stille” wijze. Deze tweede ‘vrije’, creatieve, informele kant is steeds zichtbaarder geworden in de loop van toenemende globalisering. Individuen, verschillende groeperingen, minderheden, organisaties, instanties, arrangementen, zijn relatief los van officiële gezagdragers hun eigen en nieuwe routes gaan kiezen; "zonder persconferenties", voegt Schlögel toe. Maar 'met een eigen optimistische energie'.
Deze zelfde ontwikkeling wordt ook door Foucault (Menu "Macht en leiderschap") geanalyseerd. Daar waar hij uitlegt wat hij verstaat onder "waarheidsspelen". Waarheidsspelen zegt hij, zijn in de loop van de tijd steeds minder "dwangpraktijken" en steeds meer "vrijheidspraktijken".
Het inzicht van twee ontwikkelingssporen in de samenleving is ook in het eerste deel van deze website heel uitgebreid uit de doeken gedaan op basis van het proefschrift van Hanne Laceulle (2016). En dit heel expliciet eveneens in samenhang met globalisering en individualisering van samenlevingen. Hoe daardoor ‘op straatniveau’, institutioneel verband, in media, mensen voortdurend hun eigen keuzes maken, die op een meer algemeen niveau leiden tot min of meer gedeelde (sub) culturen. Deze culturen beïnvloeden op hun beurt weer de keuzes van mensen .. enzovoort. Samen met de 'officiële', gezaghebbende invloeden leiden deze twee kanten van de samenleving tot de zogenaamde “blinde” maatschappelijke ontwikkelingen; ontwikkelingen zonder een vooropgezet plan.
Terwijl ik op dit moment in dit stukje bezig ben, deze theorie weer even op te pakken en te belichten, realiseer ik mij dat mijn eigen presentatie van teksten in het tweede deel van deze website: “…. En toen kwam Corona”, ook die twee aspecten van ontwikkelingen in de samenleving laat zien. Enerzijds "officiële" teksten van persconferenties, van besmetting cijfers en van maatregelen en anderzijds media teksten die duidelijk maken, dat intussen het dagelijkse leven en de keuzes daarin hun eigen loop nemen. Het is bij nader inzien dezelfde indeling als die van ‘formeel’ en ‘informeel’ bij Schlögel.
Je zou zelfs kunnen zeggen dat de bevindingen in het artikel hierboven van 23 oktober 2020 van hoogleraar gezondheidspsychologie Marijn de Bruin (o.a. Radboud-UMC en Gedragsunit van het RIVM) in deze theorie passen. Het zou een toepassing ervan kunnen zijn. De Bruin vraagt met zijn bevindingen de aandacht voor de positie van jongeren tijdens de Coronacrisis. Zij willen de maatregelen van de overheid in overgrote meerderheid volgen. Maar in hun gedragingen lukt dat veel en veel minder. De sociale druk, lees: subcultuur, is sterker dan de individuele wil de maatregelen te volgen; juist in deze leeftijd categorie die 'peer' contacten nog nauwelijks kunnen missen.
Nu kom ik toe aan het volgende artikel, dat 'die twee kanten aan samenleving ontwikkeling' benadrukt en dat ik hierboven al aankondigde. Dit artikel zat niet in mijn 'Corona verzameling'. Het is uit de tijd, waarin ik nu leef. Het heeft als onderwerp, dat Westerse media wat betreft China weinig of geen oog hebben voor juist dat 'onofficiële' spoor in hoe samenlevingen zich ontwikkelen. De schrijver wil in dit artikel aantonen, 'dat het land China meer is dan dictator Xi Jinping. Net zoals Rusland meer is dan Poetin':
De titel van het artikel is, "Doe China's ambities niet alleen af als kwaadaardig". Door Haroon Sheikh, senior onderzoeker bij de WRR en bijzonder hoogleraar aan de VU. (katern Opinie & Debat van de NRC weekend 22/ 23 oktober 2022 p. 8). Let wel: de VU, dus de universiteit die ook onderzoekrelaties heeft met China.
Het weekend waarin dit artikel verscheen, was het laatste weekend van de week van het vijfjaarlijkse Chinese Partijcongres.
Zoals eerder gezegd betrek ik ook relevante artikelen over China bij deze website. In welke elke rol wil ik hier nu kort ophalen. In deze studie is een van de uitgangspunten, dat globalisering van vooral economische relaties de internationale wederzijdse afhankelijkheden heeft versterkt. Daarom hield en houd ik niet alleen de ontwikkelingen bij in de Europese Unie, maar ook wat in de pers over China verschijnt. In de hedendaagse wereld is niet alleen de urgentie van een oplossing voor de klimaatcrisis en wederzijdse besmettingen toegenomen. Maar daarmee ook de urgentie van een 'globale' politiek-economische kanteling. Na de uitzonderlijk destructieve en recht-brekende invasie van Rusland in Oekraïne is de urgentie van een zekere 'globale' geopolitieke basale rechtsorde en een gelijkgezinde moraal meer toegenomen dan ooit. Anders valt er nu eenmaal niet te praten.
Verkorte weergave van het artikel:
In de afgelopen week vond het vijfjaarlijkse Chinese Partijcongres plaats. President Xi Jinping zal gedurende het congres zijn derde termijn zeker stellen. Ook zal zijn status worden verhoogd. Zoals veel media herhalen zal Xi Jinping na dit congres de machtigste Chinese leider zijn sinds Mao. In de media wordt de macht van Xi Jinping breed uitgemeten. Dit wordt in de media ook in verband gebracht met de dreiging die uitgaat van China in de Taiwan kwestie; harde politionele en militaire middelen zullen niet geschuwd worden. Zoals dat onder andere ook gebeurde met Hongkong ondanks de roep om democratie. Vaak ook wordt geschreven over de harde Covid-aanpak in China.
Echter, dit gaat niet over het land China. Dit is "China" bekeken door een nauwe lens. Het gaat over één persoon en één thema: Xi Jinping en de Chinese dreiging. Een kwaadaardige dreiging. “Het is een versimpeld beeld”, zegt de schrijver van dit artikel, “dat slecht is voor onze omgang met China”. Het land China is veel meer dan Xi Jinping, net zoals Rusland veel meer dan Poetin.
Haroon Sheikh haalt voor zijn stelling het recent uitgegeven boek Fractured China aan van Lee Jones en Shahar Hameiri. Daarin wordt een soortgelijk onderscheid als dat van Schlögel aangehaald voor het 'politieke' China en 'het land' China met zijn inwoners en hun arrangementen. Het land China is veel meer dan het politieke China van Xi Jinping.
Jones en Hameiri geven een voorbeeld van dat een veelheid van actoren, tal van instanties, bedrijven, wetenschappers, andere groeperingen met een eigen agenda werken en mede de internationale relaties bepalen. En daarbij voorbeelden hoe dit door de westerse media wordt “geframed”: Het “Belt and Road Initiative’ (BRI). Dit behelst een enorme investering in internationale handel en infrastructuur. Volgens Sheikh in de Westerse media vaak afgeschilderd als een vooropgezet plan om andere landen financieel afhankelijk van China te maken.
De complexiteit van China als land wordt niet serieus genomen.
Sheikh geeft dan zelf ook nog twee voorbeelden van zulke initiatieven: Het eerste heet Global Development Initiative (GDI) en is China’s internationale antwoord op de coronapandemie. Het is een ambitieus programma om ontwikkelingslanden te helpen met armoedeverlichting, onderwijs en vooral gezondheidszorg. Het tweede initiatief is een reactie op de meer recente crisis door de Russische invasie van Oekraïne. Het heet Global Security Initiative (GSI). Hiermee wil China bijdragen aan een veilige en vreedzame wereld door principes als soevereiniteit en non-interventie te benadrukken. Centraal daarin staat het veelomvattende begrip “onsplitsbare veiligheid”. Dit is een van oorsprong Europees concept dat veiligheid ziet als een mondiaal publiek goed. Dat wil zeggen, dat de onveiligheid van de een uiteindelijk de onveiligheid van de ander betekent. Nationale focus op veiligheid is altijd een bron van meer onveiligheid voor andere landen.
“Onsplitsbare veiligheid” verwijst naar het begrip “tianxia” (letterlijk: “alles onder de hemel”) van de Chinese denker Zhao Tinyang (geb. 1961). De aarde als een gemeenschappelijke politieke entiteit die boven nationale staten uitgaat. Hierbij wil ik (Tessa) opmerken dat dit begrip vergelijkbaar is met het begrip "wereldwijde wederzijdse afhankelijkheden", zoals dat in Goed Oud Worden met het begrip "globalisering" word verbonden.
De schrijver van dit artikel Haroon Sheikh kan de Westerse kritiek ook op de genoemde initiatieven deels wel begrijpen. Naar buiten toe zijn deze initiatieven niet te rijmen met het het handelen door centrale Chinese machten. Dat handelen staat te vaak haaks op deze veelbelovende initiatieven. Ook kan hij de kritiek begrijpen, dat idealistische initiatieven, cynisch, op dictatoriale wijze uiteindelijk het doel van uitbreiding van centrale macht kunnen gaan dienen.
Maar de schrijver wil vooral het punt maken, dat van Westerse media veel meer aandacht ook moet komen voor deze initiatieven waarin de inwoners met hun arrangementen groter en idealistischer zijn dan alleen een kwaadaardige dictatuur: “China’s opkomst is complex en veelzijdig. Als een in naam communistisch land zet het als geen ander veel ambities en initiatieven op papier, die zij ook wil exporteren”.
Einde van de weergave van dit artikel
Tot zo ver 'Corona in de maand oktober 2020'. Nu (24 september 2022) ga ik weer op mijn computer verder met het bewerken van mijn archief materiaal voor de maand november 2020. Het zijn de maanden (ook december nog) van de langste Corona/ lockdown golf van de vier. Ik heb nog wel even werk. Maar in de komende wintermaanden word ik aanmerkelijk huiselijker en schiet ik sneller op.